سبد خرید شما خالی است!
2 - 1- طراحی و اصول بسته بندی
طرح، نقش، تصویر و تصویرسازی های مخصوص بسته بندی یکی از عوامل تأثیرگذار در طراحی گرافیک بسته می باشد. نقش مطرح و تصویر را در بسته بندی می توان به کاتالیزوری جهت کمک به نجسم و فهم محتویات درونی بسته تشبیه کرد. طرح وتصویر در کنار فرم، ساختار، لوگو و رنگ در ساختن شخصیت بسته به ایفای نقش پرداخته و طرح بسته را کامل می کند.
برای کالاهای مختلف، بسته های متفاوت با جنس های مختلف ارائه شده است. قوطی های فلزی، ظروف پلاستیکی، ظروف شیشه ای و بسته های مقوایی از نمونه های بارز این بسته های متفاوت می باشد.
در برخی بسته ها مانند قوطى فلزی و یا بسته های مقوایی، محتویات داخل بسته مشخص نیست و خریدار کالا جنس دلخواه را نمی تواند ببیند. اینجاست که طرح با داشتن تصویر و نقشی مناسب از محتویات داخل بسته می تواند اعتماد مشتری را به خود جلب نماید. البته این عکس ها و تصاویر به صورت شیوه های مختلفی در طراحی بسته بندی استفاده می شود. گاهی با توجه به مخاطب بسته بندی، لازم است از تصاویر و نقوش کمکی استفاده نمود.
گاهی بسته احتیاج به یک شخميت تصویرسازی شده دارد و گاهی نیز تصاویر واقعی از محتویات داخل بسته، نقش مؤثرتری خواهد داشت.
انتخاب هر کدام از گزینه ها با تحقیق روی گروه سنی مخاطب و شناخت نیاز بازار انجام پذیر می باشد. یک بسته بندی موفق با داشتن طرح با تصاویر مناسب با آن می تواند در بازار موفق تر از سایر رقبا باشد یا شاید نداشتن طرح و تصویر و وجود فضاهای خالی، کار طرح و تصویر را انجام دهد؛ اما در بسته بندی مواد غذایی دارا بودن تصویر به صورت یک نیاز درآمده است و تصاویر زیبا و رنگین، چشم های مخاطین را به سوی خود جلب می نمایند. حتی دارا بودن عكس، باعث انگیزش و تحریک در اشتها می گردد و شخص برا وسوسه می کند تا کالای مورد نظر را حتی برای یک بار خریداری نماید.
2 - ۱ - 1 - عوامل مهم در خرید بسته توسط مصرف کننده
1) جلب توجه بسته بندی
جلب توجه مصرف کننده ناشی از تحریک بالای ۳۳ درصد است و یکی از دلایل خرید کالا توسط مصرف کننده ای که از پیش تصمیم به خرید کالا را نداشته، اینست که:
الف- کاملاً نمایان و آشکار بوده و تحریک خاصی را برای خریدار ایجاد می کند. در غیر این صورت ممکن است به مارک مشابه مراجعه نماید.
ب- در حد امکان پیامی جدید و بی سابقه داشته باشد.
۲) به یاد ماندن بسته بندی
به یاد ماندن بسته تا برای خریدهای مکرر بعدی مد نظر قرار بگیرد. در برابر تعداد کالاهای زیاد، مصرف کننده کالایی را انتخاب می کند که از قبل با آن آشناست و می توان از رنگ، فرم سه بعدی با تصاویر مؤثر در طرح، کمک گرفت و کشش بعدي را تشدید کرد.
۳) ارتباط برقرار کردن بسته بندی
ارتباط برقرار کردن با کالای درون بسته، یعنی کالای درون بسته و کاربرد آن چیست؟
4) کالا در چه بازاری عرضه می شود
کالا در چه بازاری عرضه می شود، مخاطبین چه کسانی هستند و محصولات رقبا چیست؟ تنها زمانی از موفقیت یک بسته بندی در فروش کالا می توان مطمئن شد که بازار عرضه و مخاطبین خاص آن در جایگاه رقبا شناسایی شوند.
وظیفه طراح، ابتدا بازاریابی می باشد و طرح باید به گونه ای ارایه شود که در سه زمینه اقتصادی، حفاظتی و تبلیغاتی توجیه شده باشد. وی با پشتوانه دانش فنی باید بسته بندی منحصر به فرد و زیبایی بیافریند تا به فروش کمک نماید و قابل تولید با ماشین آلات بسته بندی بوده و مقرون به صرفه باشد.
طراح باید به عرف، عادات خرید مصرف کنندگان و تمایلات آینده بازار توجه نماید و مباحث روانشناسی اجتماعی مصرف و ارگونومی را مد نظر قرار دهد. طراح باید شناخت کامل از خریداران داشته باشد؛ به عنوان مثال رنگ قرمز رنگ جوان و پرطرفداری است ولی ممکن است مثلاً در یک کشور اروپایی طرفدار زیادی نداشته باشد یا استفاده از یک رنگ مناسب جهت جلب افراد پیر، جوان، روستانشین، زن و مرد مؤثر باشد. با استفاده از رنگ، طراح می تواند روی دستگاه عصبی و گوارش انسان ها تاثیر گذارد یا کالا را بزرگتر، کوچکتر و برای او جلوه نماید. برای استفاده از رنگ در تبلیغات باید نکات زیر را مد نظر قرار داد:
الف: مشخص نمودن نوع کالا و استفاده از رنگ مناسب جهت ایجاد انگیزه خرید، ایجاد جلوه بصری لازم، جلب توجه مصرف کننده و تحریک او در خرید باشد؛ به عنوان مثال استفاده از رنگ قرمز یا نارنجی برای بسته بندی مواد غذایی، استفاده از رنگ سفید جهت بسته بندی لوازم بهداشتی و آرایشی و ...؛
ب: با مشخص نمودن نوع مصرف کننده اعم از پیر، چوان، بچه و غیره به عنوان مثال کودکان را به وسیله رنگ قرمز، رنگ های شاد و تنوع رنگی مناسب می توان جلب نمود در حالی که افراد مسن رنگ های پخته را بیشتر می پسندند؛
ج: تمایل به بزرگتر یا کوچک تر نشان دادن بسته بندی با استفاده از رنگ ها. با این ترفند می توان بسته را بزرگتر یا کوچکتر جلوه گر نمود. رنگ های روشن معمولاً بسته بندی را بزرگتر و رنگ های تیره کوچک تر نشان می دهند، خط های افقی در روی بسته، بسته بندی را عریض تر و خط های عمودی بسته را باریک تر نشان می دهند؛
د: مشخص نمودن عرف منطقه ای که کالا در آن باید به فروش برسد؛ به عنوان مثال عدم استفاده از رنگ سفید در بسته های ارسالی به کشور چین که در آنها رنگ سفید رنگ عزاداری می باشد یا استفاده از رنگ سبز برای کشورهای مسلمان و غیره؛
وقتی بازار های جدیدی جستجو می شود، برای مثال کشورهایی با فاصله دورتر، مرطوب تر، گرم یا سردتر برای انتخاب مواد اولیه بسته بندی باید شرایط جوی رعایت شود. برای مثال یک دهانه پلی اتیلنی قابل انعطاف روی یک طرح جدید بطری روغن بسیار خوب عمل می کند اما در وضعیت خیلی سرد تر نظیر زمستان کشورهای اسکاندیناوی خرد می شود.
نیاز برای تطیق ظرف و مظروف یک ضرورت روشن می باشد و در عین حال اطمینان از آن ممکن است یک مسئله حیائی باشد. عرضه کنندگان می توانند اطلاعاتی در مورد تطبيق خصوصیات شیمیایی اکثر مواد مهیا نمایند؛ اما این امکان برای محصولات مرکب و پیچیده ممکن نیست. اگر تردیدهایی وجود داشته باشد. ممکن است به آزمون هایی نیاز باشد و این مرحله باید به برنامه زمان بندی ارائه محصول افزوده شود. بعضی محصولات ممكن است تأثیری نامناسب بر استحکام بسته بندی بگذارند. بطری های پلی اتیلنی حاوی روغن با محصولات پایه حلال در اثر نفوذ و مهاجرت روغن از دیواره بسته تغير شكل تدریجی پیدا می کنند.
تمام بسته بندی ها از لحظه پر شدن تا از بین رفتن در معرض آسیب های جابه جایی قرار دارند. هر شکل بسته بندی بهبود یافته یا جديد، نیاز به ارزیابی و سازگاری آن با سیستم توزيع دارد. این ارزیابی با استفاده از بسته هایی که به طور نمونه تولید شده و در جریان توزیع معمولی قرار می گیرند یا با آزمایش هایی شبیه به حمل ونقل واقعی انجام می شود. به هر صورت ممکن است یک مشکل در همان مراحل ابتدایی تولید بسته وجود داشته باشد که بر روی خط تولید نهایی نیز اثر بگذارد.
اغلب پیش تولیدات (نمونه ها) کیفیت نهایی بسته های تولید شده را ندارند و اگر هم کسی در انتظار تولید بسته ها بنشیند دیگر برای تنظیم تولید بسیار دیر خواهد بود. طراح باید از نظارت خود برای تولید یک بسته مناسب که بعدأ بتواند به وسیله آزمایش نیز تأیید شود، استفاده کند. در اینجا امکان تعديل و تنظيم وزن بسته وجود دارد؛ اما آزادی عمل کمی برای تغییر باقی خواهد ماند. افزایش وزن بسته نیز هزینه بسته را افزایش می دهد. معمولاً زمانی که طراحان با چنین وضعیتی روبرو می شوند با استفاده از خصوصیات ویژه ی بالاتر از آنچه که مورد نیاز است، ضریب اطمینان را بالا می برند. بعد آنها خواهند توانست در پرتو تجربه، ویژگی های مورد نظر را به سطح پایین تری تنزل داده و بدین ترتیب از هزينه ها بکاهند.
۲ - ۱ - ۲ - روش های تبلیغ کالای بسته بندی شده
تبلیغات بیشتر با استفاده از رنگ، نام، شکل، وزن، ابعاد، عرف، رسانه های گروهی و سایر روش های ابتکاری صورت می گیرد. هدف از تبلیغات این است که مصرف کننده ترغیب به خريد شود؛ یعنی ابتدا مصرف کننده را از وجود محصول مطلع نماید و به تدریج مورد قبول او واقع شود و گاه مردم را تحریک و وادار به خرید کالا نماید تا از بین کالاهای مشابه دیگر آن را برگزیند، همچنین در پاره ای از موارد سبب افزایش میزان مصرف شود. به جز طراحی خود بسته، راه های معمولی تبلیغات به شرح زیر می باشد:
- آگهی مستقیم: چاپ آگهی دستی، چاپ روی بسته، نامه پستی، کارت و ...؛
- نشریات، روزنامه، مجله و ...؛
- تابلوها و وسایل ثابت نصبی: در جاده، اتوبوس، فرودگاه و ...؛
- ایستگاه های فرستنده: رادیو، تلویزیون، ویدئو، ماهواره و نمایش فیلم؛
- مراکز خرید و وسایل دیگر: نظير دفاتر راهنمایی
- و سایر وسایل ابتکاری.
۳ - ۱ - ۲ - دلایل عدم مقبولیت بسته
طرح های ساده، صریح و عینی که هویت کالا را به نمایش می گذارند ارجحیت بیشتری دارند. تنوع بسته بندی نیز می تواند از عوامل مهم تبلیغات باشد، به این ترتیب که انسان ها به دلیل تنوع طلبی، محصولات جدیدی را که قبلاً مصرف نکرده اند، امتحان می نمایند ولی شرکت های بزرگ و معروف کمتر این کار را می کنند. کالاهای معروف در صورت لزوم به تغییر بسته بندی، این عمل را به مرور انجام مي دهند چرا که تغيیر ناگهانی شکل، رنگ و سایر ویژگی های بسته بندی سبب می شود تا مصرف کنند کالا را گم نماید.
با وجود تبلیغات، رنگ مناسب و سایر عوامل مطلوب. ممکن است یک بسته باز هم مورد توجه قرار نگیرد، دلایل آن به شرح ذیل می باشد:
۱) مشکلات مؤسسه نظیر کافی نبودن حمایت تبلیغاتی و دلایل خارج از مؤسسه؛
۲) عرضه بسته بندی رقیب، هم زمان با تغییر بسته بندی فعلی شرکت و مناسب تر بودن کالای رقیب؛
۳) تغییر اساسی و قابل پیش بینی در عادات مصرف؛
4) تغییر کلی و ناگهانی یک بسته بندی متعلق به یک شرکت معروف.
3-1 اصول بسته بندی
می توان از اصول اساسی و لازم که باید در بسته بندی محصولات به طور عمومی و کلی رعایت کرد به موارد زیر اشاره داشت:
- اقتصادی بودن: طراح بسته بندی باید با توجه به توان اقتصادی مصرف کنندگان و قیمت اصلی کالا بسته بندی را طراحی کند. وی علاوه بر در ک قوی از حجم و فرم باید گرافیست قابلی نیز باشد و در مورد فناوری تولید و موارد استفاده در صنعت بسته بندی نیز آگاهی اقتصادی کامل داشته باشد زیرا این آگاهی باعث ارایه طرح های عملی و اقتصادی و ابتکاری خواهد شد.
- اطلاع رسانی: در حقیقت بسته نقش فروشنده محتوای خود را ایفا می کند، بدین منظور بسته باید بتواند ماهیت محتوای خود و روش استفاده از آن را تشریح کند، همچنین باید دقیقاً نشانگر کیفیت کالا و گسترش دهنده شهرت تولیدکننده باشد.
- بهداشت: بسته بندی باید طوری باشد که کالا را سالم نگه دارد و رعایت مسایل بهداشتی، به طور کامل در آن انجام شده باشد.
- حفاظت: اگر کالا در اثر فشار یا تکان در هنگام حمل و انبار کردن معیوب و ضایع می گرددف بسته بندی باید توان حفاظت و جلوگیری از تخریب ها را داشته باشد.
- سهولت حمل و ذخیره سازی: در وسایل نقلیه به راحتی جای گیرد و حداقل فضا را اشغال کند و همچنین انسان بتواند شخصاً و به راحتی ان را حمل کرده و همراه خود ببرد. اگر محتوی بسته با یک بار مصرف تمام نشود باید ترتیبی اتخاذ شود که مابقی در همان بسته به راحتی حفاظت و ذخیره گردد و نیاز به ظرف دیگری نباشد. حتی بسته بندی باید این توانایی را داشته باشد که کالا را در حالت اولیه برای مدت هر چه طولانی تر حفظ نماید.
- تبلیغ: شکل ظاهر کالا باید در تبلیغات کالا نشان داده شود و در بسته باید رعایت سهولت انجام تبلیغ مدنظر گرفته شود.
- سهولت مصرف کننده: بسته بندی باید به گونه ای باشد که مصرف کننده بتواند به راحتی از محصول استفاده کند. فرم باز کردن در، ایمنی مصرف، تقسیم کردن محصول، استفاده دوباره از بسته، سهولت حمل و غیره از جمله موارد مهم می باشد.
