روش های چاپ قسمت چهارم

روتوگراور

روتوگراور نوعی روش چاپ مستقیم است که از سیلندر گود شده (گراور) برای چاپ استفاده می کند. مرکب به طور مستقیم به سیلندر گراور اعمال شده و سپس با تیغه داکتر بلید کنترل می شود. محصولات چاپی روتوگراور معمولاً تحت سه گروه انتشاراتی، بسته بندی و ویژه، طبقه بندی می شوند.

مهم ترین مشخصه این روش، مرکب های شل و رقیق است. سیلندر گراور در درون مخزن و تشت دوران می کند و سلول های آن از مرکب پر می شود. مرکب اضافی با تیغه داکتر بلید فولادی جدا می شود. سیستم روتوگراور افست که در آن ابتدا سیلندر روی لاستیک افست چاپ می کند، گاهی برای سطوح ناصاف نیز به کار می رود.

سلول های سیلندر عمق های متفاوتی دارند. بنابراین گراور، تنها روشی است که می تواند نقاط ترام را با ضخامت های متفاوتی از فیلم مرکب چاپ کند. برای تماس خوب با سیلندر، ماده چاپ شونده باید صاف بوده و تا حدودی تحمل فشار را داشته باشد. برای اغلب کارها، کل تصویر (حروف و شکل ها) باید ترام باشد. البته در لبه های حروف و اشکال ظریف، ترام ها دندانه دار (کنگره ای) می شوند.

چنانچه از ترام ۲۰ خط در سانتی متر (۱۵۰ خط در اینچ) استفاده شود، این دندانه ها به چشم نمی آیند؛ مگر اینکه با ذره بین نگاه شود. سیستم گراور شکل های ظریف را به خوبی فلکسو و افست ارائه نمی دهد. یکی از راه های تشخیص چاپ گراور توجه به حاشیه های حروف است. به علت بالا بودن هزینه ساخت سیلندر گراور، این روش چاپ بیشتر برای تیراژهای بالا به کار می رود. بنابراین در دوران کنونی و تقاضا به تحویل فوری کار، گراور در معرض فشارهای سختی قرار گرفته است. به هر حال چاپ مواد بسته بندی با سیستم گراور در حال رشد است؛ اما کندتر از فلکسو و افست می باشد.

خصوصیات چاپ گراور

سادگی فرایند چاپ گراور باعث بالا رفتن سرعت این نوع چاپ می شود و نیز نسبت به روش افست ضایعات کمتری دارد. سرعت و تیراژ بالا در چاپ گراور جبران کننده هزینه بالای ساخت سیلندر است. سرعت بالای چاپ، هزینه نیروی کار را نیز نسبت به سایر روش ها پایین می آورد. لایه مرکبی که گراور روی کار می نشاند، ضخیم تر از فلکسو و افست است و این حالت، باعث براقیت بیشتر چاپ روی کاغذ و مقوا می شود.

امتیاز دیگر چاپ گراور ثبات و پایداری رنگ است. به همین خاطر نمی توان تغییرات چندانی در حین چاپ ایجاد کرد. بنابراین سفارش دهنده نباید انتظار داشته باشد که پس از آماده شدن سیلندر گراور تغییراتی در رنگ یا تصویر ایجاد کرد.

سیلندر گراور

در چاپ گراور حامل تصویر سیلندری از جنس فولاد است که با لایه ای از مس پوشانده می شود. به این سیلندر پس از گراورسازی آب کروم داده می شود. گراورسازی به دو روش الکترومکانیکی و مستقیم صورت می گیرد. در هر دو روش، عمق و ابعاد حفره ها قابل کنترل است. قبل از گراورسازی، تفکیک رنگ و تهیه فیلم از اصل آن صورت می گیرد.

زمان آماده سازی و شروع چاپ

زمان آماده سازی در چاپ گراور برحسب نوع کار و مهارت کارکنان و فناوری متغیر است. تنظیم رجیسترها (سنجاق و نشان) یکی از مسائل اصلی در چاپ های رول است. این مشکل با کنترل الکترونیکی تنظیمات حل شده است.

مرکب های چاپ روتوگراور

مرکب های حلال، پایه کارهای چاپی برای گراور بوده و برای چاپ به روش فلکسو استفاده می شود؛ ولی ویسکوزیته آن پایین بوده و قابلیت فرّاری بالایی داشته و از این رو برای خشک شدن هزینه کمتری دارند. تنوع حلال هایی که برای مرکب گراور به کار می رود خیلی بیشتر از مرکب های فلکسو است؛ زیرا سیلندر فلزی در مقابل حلال های قوی مقاوم است. حلال های قوی مانند کتون ها و استات ها به سطوح چاپی پلاستیکی به خوبی می چسبند و پس از خشک شدن نتیجه خوبی حاصل می شود. حکاکی سیلندر گراور برای مرکب حلال (پایه با مرکب های آب) پایه متفاوت است. مرکب های با پایه آب از نظر کشش سطحی، ویسکوزیته، قدرت رنگ و چاپ دهی با مرکب های با پایه حلال متفاوت می باشند.

مزایای چاپ گراور

- سرعت چاپ در روتوگراور از روش های دیگر بیشتر است؛

- بهره وری بالا و ضایعات کم است؛

- ثبات چاپ بالاست؛

- چاپ گراور برای رنگ های چهره و مو بسیار عالی است؛

- به علت مقاومت سیلندر برای تیراژهای بالا مناسب است؛

- پس از تولید سیلندر، هزینه چاپ متعادلی دارد. بنابراین تکرار دفعات چاپ کم هزینه است؛

- آماده کردن ماشین چاپ ساده و سریع است؛

- روی کاغذهای سبک به خوبی چاپ می کند؛

- لایه مرکب ضخیم آن، چاپ شفاف و روشنی ایجاد می کند.

معایب چاپ گراور

- آماده سازی سیلندر وقت گیر و پرهزینه است و فقط برای تیراژهای بالا صرفه اقتصادی دارد؛

- روی سطوح ناصاف چاپ خوبی نمی دهد؛

- حروف ریز اغلب دندانه دار (رنجه دار) می شود؛

- برای جزئیات وضوح (رزولوشن) ضعیفی می دهد؛

- انجام اصلاحات روی سیلندر مشکل است؛

- تولید مرکب های با پایه آب خوب برای این نوع چاپ مشکل است؛

- نگهداری سیلندرهای بزرگ و سنگین پرهزینه است؛

- توسعه چاپ گراور با چاپ به روش افست و فلکسو قابل مقایسه نمی باشد.

افست

افست لیتوگرافی، روش چاپ غیر مستقیم روتاری (دوار) است که چاپ در آن با استفاده از پلیت صاف بدون برجستگی انجام می گیرد و هیچ گونه گودی به جای نمی گذارد. پلیت، مناطق دارای تصویر و متن را به روش شیمیایی تفکیک می کند. تصویر از پلیت به لاستیک و از آن به سطح چاپ شونده منتقل می شود.

مرکب پس از تماس و عبور از چندین نورد به پلیت (زینک) مرطوب شده می رسد و در اینجا فقط مناطق تصویری پلیت مرکب را به خود می گیرد. آب خالص نتیجه خوبی نمی دهد و به همين دليل موادی دیگر مانند اسید فسفریک یا صمغ عربی به آن افزوده می شود.

این فرایند، چاپی دقیق و شفاف را به دست می دهد. زینک ارزان به سرعت آماده می شود. هزینه آن نیز پایین است. کنترل و موازنه آب و مرکب در این نوع چاپ به کاربران ورزیده ای نیازمند است. عملکرد لاستیک در چاپ افست همانند پلیت نرم در چاپ فلکسو است. بنابراین برای چاپ روی سطوح ناصاف، سازگار است. همچنین به خاطر استفاده از لاستیک، چاپ روی فلزات نیز با این روش صورت می گیرد. در این روش، انتخاب ماشین چاپ رول یا شیت (ورق) مابین تیراژ ۲۰ هزار و ۵۰ هزار قرار دارد. برخلاف چاپ فلکسو و گراور که از مرکب های روان و شل استفاده می شود؛ مرکب های افست، چسبنده و دارای ویسکوزیته بالاتری می باشند. در چاپ افست هر دو روی سطح را می توان چاپ کرد و این در چاپ انتشاراتی دارای اهمیت است ولی در چاپ بسته بندی از اهمیت کمتری برخوردار می باشد.

بازار چاپ افست

عمده ترین بازار چاپ بسته بندی افست، برچسب ها و لفاف ها، جعبه ها و فلزات هستند. این ها معمولاً با افست ورقی چاپ می شوند؛ چرا که ابعاد کار متفاوتی دارند و چاپ افست ورقی سرعت و کیفیت خوبی می دهد. اغلب برش نهایی ثابتی در چاپ به روش افست رول برای بسته بندی به وجود می آید که این یک عیب می باشد. بنابراین اندازه پلیت واحدی را می پذیرد؛ از این رو اندازه چاپ محدود می شود. در چاپ بسته بندی اندازه کار از طرف سفارش دهنده تعیین می شود و استاندارد ثابتی ندارد.

خصوصیات چاپ افست

افست نازک ترین لایه مرکب را در مقایسه با انواع چاپ به جا می گذارد. به علت نازک بودن لایه مرکب روی کار، چگالی رنگ مرکب باید از سایر روش ها بالاتر باشد. در بهترین وضعیت ترام ۵۰۰ خط در اینچ نیز قابل چاپ است.

لبه های تیز، دقیق و چاپ ظریف از خصوصیات افست شمرده می شود. در چا گراور، لبه ها دندانه دار و در چاپ فلکسو و لترپرس، حفره دار می شود. مرکب هایی که برای افست ورقی به کار می رود به آهستگی خشک می شود. از این رو گاهی به پشت صفحه چاپ شده ی بعدی در قسمت تحویل منتقل می شود.

چنانچه آب بیش از اندازه وارد مرکب شود، پدیده امولسیون رخ می دهد و در حین چاپ نوارهای سفید پدید می آید. مخلوط شدن مرکب نیز در آب (نوع دیگر امولسیون) به ظاهر شدن نقاط و خال هایی در نقاط غير چاپی می انجامد. چنانچه مرکب چاپ افست بیش از اندازه چسبنده باشد، ممکن است باعث کنده شدن پرز و ذرات الیاف کاغذ شود. این ذرات روی لاستیک انباشته شده و اشکال "خال زدن" را پدید می آورد. به این صورت که روی مناطق دارای چاپ، نقاط خالی سفیدی پدید می آید. از این رو در چاپ افست، کاغذ و مقوا باید عاری از گرد و غبار و پرز باشد و الياف سطحی کاغذ به سادگی کنده نشوند. پرز و گرد و غبار با جمع شدن روی لاستیک کیفیت را کاهش می دهد و در این حالت نیاز به شستشوی مکرر از میزان بهره وری می کاهد.

ماشین های افست ورقی

اصولاً ماشین های افست، پیچیده تر از ماشین های فلکسو و گراور هستند، آنها شامل سیلندر لاستیک، سیلندر زینک ( پلیت) و سیلندر چاپ می باشند و به تعداد زیادی نورد برای توزیع مرگب و تعدادی مورد برای پخش آب به زینک نیازمند می باشند. مکانیسم تغذیه کاغذ به ماشین، پیچیده است. سرعت ماشین چاپ افست ورقی معمولاً بین ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار ورق در ساعت است که معادل ۳۰۰ تا ۶۰۰ فوت ہر دقيقه (۱/۵ متر در ثانیه) است. سرعت ماشین های چاپ افست ورقی و رول، طی سال های اخیر در حال افزایش بوده است. سرعت ماشین های افست رول تقریبا 5 برابر سرعت ماشین های افست ورقی است. ماشین های افست ورقی مناسب برای بسته بندی، عرض کار بیشتری از ماشین های افست معمولی یا انتشاراتی دارند. عرض 60 اینچ در چاپ بسته بندی رواج بیشتری دارد.

ماشین های افست رول

ماشین های افست رول به خاطر سرعت، بهره وری بالا، سادگی تهیه و نصب زینک در عرصه چاپ بسته بندی مورد توجه قرار گرفته اند. بهره وری بالای این ماشین ها از چنان اهمیتی برخوردار است که سازندگان ماشین آلات چاپ درصدد رفع عیوب آنها در چاپ بسته بندی بر آمده اند. ماشین هایی با برش نهایی متغیر عرضه شده اند که سیلندرها قابل تعویض می باشند. بنابراین می توان اندازه های مختلفی را متناسب با سفارش به دست آورد.

مزایای افست

- روش افست برای تیراژهای حتی کمتر از هزار و یا افزون بر میلیون، اقتصادی است؛

- زینک افست ارزان قیمت است و به سرعت آماده می شود؛

- وضوح (رزولوشن) بالایی داشته و برای نقاط تیره و روشن نتیجه مطلوبی می دهد؛

- لاستیک افست به خوبی روی سطوح زبر و ناصاف چاپ می کند؛

- راه اندازی و آماده کردن ماشین آسان و سریع است؛

- در صورت لزوم به انجام تغییرات و اصلاحات، تعویض پلیت (زینک) آسان است؛

- افست رول با سرعت بالایی چاپ می کند؛

- نگهداری زینک آسان است ولی اغلب برای تکرار چاپ دوباره تهیه می شود؛

- فناوری جدید پیش از چاپ، چاپ و صحافی، به قدرت رقابتی افست افزوده است.

معایب افست

- رنگ ها تمایل به تغییر دارند؛

- روش افست نیازمند کاغذ و مقواهای بادوام و تمیز می باشد که گران هستند؛

- چاپ فیلم های پلاستیکی و کاغذهای سبک و نازک با افست ورقی مشکل است؛

- مرکب های افست ورقی به کندی خشک می شوند؛

- استفاده از مرکب های با پایه آب غیر عملی است؛

- تقود و ترکیب اضافی آب در مرکب (امولسیون) به خصوص در چاپ سطوح غير جانب مشکلاتی ایجاد می کند؛

- ضایعات کاغذ در افست رول زیاد است. چرا که آماده سازی ماشین با کاغذهای سفید صورت می گیرد؛

- چاپ افست فرایند پیچیده ای است و کاربران نسبت به سایر روش های چاپ باید از آموزش و مهارت بالاتری برخوردار باشند.

چاپ لترپرس

لترپرس روش چاپ برجسته و مستقیم تخت یا دوار است که در آن از زینک های سخت افزاری یا فتو پلیمری استفاده می شود. تصاویر و حروف در این زینک ها به طور برجسته هستند. در این روش چاپ، سطح چاپ شونده باید صاف باشد؛ مانند کاغذهای اندود شده (گلاسه). مرکب چسبنده نیز با تیغه داکتر بلید کنترل می شود. نوع دیگری از ماشین های لترپرس، افست لترپرس است که روی سطوح ناصاف هم قادر به چاپ است. اگر چه لترپرس مانند فلکسو فرایند چاپ برجسته است؛ اما تفاوت هایی اساسی در پلیت، مرکب و سیستم مرکب رسانی وجود دارد. ماشین های لترپرس با استفاده از پلیت های سخت و مرکب های چسبنده چاپ می کنند و ساختار متفاوتی دارند.

سابقاً از زینک های فلزی در این ماشین ها استفاده می شد، ولی حالا زینک های پلاستیکی جایگزین آنها شده اند. زینک های لترپرس بسیار سخت تر از زینک های فلکسو هستند. هدایت و تنظیم مرکب در ماشین فلکسو بر عهده نورد آنیلوکس است، در صورتی که در لترپرس از نوردهایی همانند افست استفاده می شود. امروزه در چاپ بسته بندی و انتشاراتی فلکسو، گراور و افست جایگزین لترپرس شده است. لترپرس چاپ بسیار دقیقی برای حروف و خطوط نازک می دهد. لایه مرکبی ضخیم تر از افست به جا می گذارد و تقریبا به اندازه فلکسو است. جایی که کیفیت بالایی مورد نیاز باشد از لترپرس استفاده می شود. بر خلاف افست، لترپرس مانند سیستم آب و رطوبت است و فلکسو معمولاً ارزان تر از لترپرس است. برچسب های دارویی معمولاً با لترپرس چاپ می شوند. این برچسب ها اغلب دارای حروف ریزی هستند که باید خوانا باشند. مزيت لترپرس برای چاپ برچسب، توانایی آن برای چاپ دقيق و ترام های ریز است. لترپرس های عرض کم معمولاً دارای سیستم اشعه UV هستند. ماشین های لترپرس جدید اغلب کم عرض هستند و سرعت آنها معمولاً در هر بیت ۲ تا ۲/۵ متر در ثانیه است.

در ماشین های لترپرس جدید از زینک های فتو پلیمری استفاده می شود. ظهور و آماده سازی این زینک ها شبیه زینک های فلکسوگرافی است. زینک لترپرس روتاری با چسب یا به طور مغناطیسی نصب می شود.

مزایای لترپرس

- لترپرس در چاپ حروف و ترام های ریز وضوح (رزولوشن) خوبی دارد.

معایب لترپرس

- لترپرس روی سطوح نه چندان صاف، چاپ خوبی نمی دهد؛

- معمولاً روشی پر هزینه است؛

- پیشرفت فناوری لترپرس به منظور حفظ قابلیت رقابتی آن، کند شده است.

چاپ اسکرین

چاپ اسکرین روش چاپ مستقیم یا دوار از استنسیل و توری است. این چاپ گاهی سیلک اسکرین نامیده می شود. چرا که اولین توری ها از جنس ابریشم بودند. مرکب به وسیله یک کاردک یا پارو به روی توری کشیده می شود. ضخامت توری تعیین کننده مقدار مرکبی است که روی کار می نشیند. با این روش تقریبا روی هر ماده ای می توان چاپ کرد.

توری در دستگاه های تخت به یک چهارچوب و در دستگاه های دوار به یک سیلندر به طور محکم و کشیده بسته می شود. ضخیم ترین لایه مرکب روی کار در این نوع چاپ به دست می آید. با این چاپ رنگ های درخشان قابل دستیابی است و ترام ۱۵۰ خط در اینچ قابل چاپ است. در انتخاب توری، چاپچی باید ضخامت فیلم مرکب، با جنس سطح چاپ شونده و ویسکوزیته مرکب را در نظر بگیرد. می توان به راه های گوناگونی استنسیل تهیه کرد؛ ولی در اغلب کارها به روش عکاسی صورت می گیرد. توری با ماده حساس به نور پر می شود. پس از نوردهی از میان فیلم پوزیتو؛ مناطق دارای تصویر شسته می شوند تا مرکب را از خود عبور دهند. ضخامت لایه مرکب به ضخامت و ابعاد منفذهای توری، زاویه کاردک و فشار آن بستگی دارد. هر چه تیغه آن خط عمود نزدیک تر شود محتوای مرکب به جا مانده کمتر است. توری در چاپ اسکرین دو وظیه دارد: نگهدارنده استنسیل و تعیین کننده میزان مرکب انتقالی به سطح چاپی. توری ها از مواد زیر ساخته می شوند:

پلی آمید: مقاومت و قابلیت لاستیکی عالی دارد و برای تیراژهای بالا و سطوح ناصاف مناسب است.

پلی استر: پرمصرف ترین نوع توری در چاپ اسکرین است. بافت دقیق، پایداری و ثبات بالایی دارد و نسبت به رطوبت و حرارت، حساسیت کمی نشان می دهد. خصوصیات، مقاومت شیمیایی و فیزیکی خوب، آن را به توری مناسبی برای کارهای دقیق تبدیل کرده است.

فولاد استنسیل: توری های فولادی با بافت دقیق، بالاترین پایداری ابعادی و چاپ دهی را دارند و برای چاپ های تزئینی روی سرامیک و شیشه و مدارهای چاپی به کار می رود. توری ها بر حسب تار و پود، تعداد حفره ها، میزان فضای باز و ضخامت توری درجه بندی می شوند. همه این عوامل در میزان انتقال مرکب، ترام و غیره مؤثر می باشند. تعداد تارها یا حفره ها برحسب خط بر سانتی متر یا اینچ بیان می شود و از ۲ تا ۲۰۰ تار بر سانتی متر عرضه می شود. به عنوان قاعده ای عمومی شمار مش ها هرچه کمتر باشد، مرکب بیشتری به جا می ماند؛ اما این مقدار مرکب به ضخامت توری و درصد فضای باز (ضخامت تارها) نیز بستگی دارد. درجه توری در چهار نوع عرضه می شود. T, M, S و HD این عامل مشخص کننده ضخامت تار و پود توری است که در پایداری ابعادی و مقدار مرکب انتقالی تأثیر دارد. همین انواع با درصدهای مختلفی از فضای باز توری عرضه می شوند.

درجه s= درجه و نوع سبک، با تارهای نازک - ۵۰ تا ۷۰ درصد مقدار فضای باز.

درجه M= نوع متوسط با تارهای ضخیم تر - ۳۰ تا ۶۰ درصد مقدار فضای باز.

درجه T= تار و پود ضخیم - 35 تا 40 درصد مقدار فضای باز.

درجه HD = محکم برای موارد سنگین - 20 تا 35 درصد مقدار فضای باز.

مزایای چاپ اسکرین

- حامل تصویر ارزان است و به سادگی آماده می شود.

- چاپ اسکرین با انواع مرکب ها روی انواع مواد چاپ می کند؛

- رنگ های درخشان مقاوم، متالیک و فلورسنت (شبرنگ) به دست می آید؛

- نقاط تمپلات (رنگ یکدست سیاه، سفید یا رنگی) یک دست و با چگالی بالا را می توان چاپ کرد؛

- ضخیم ترین لایه فیلم در مقایسه با سایر روش های چاپ به دست می آید؛

- برای اندود کردن (کوتینگ) سنگین و ضخیم مناسب است؛

- با این روش روی سطوح دوار و مخروطی می توان چاپ کرد.

معایب چاپ اسکرین

- سرعت تولید (چاپ) پایین است؛

- برای دستیابی به وضوح (رزولوشن) بالا در ترام های ریز دقت زیادی لازم است.

چاپ الکترواستاتیک و لیزری (دستگاه های کپی)

چاپ الکترواستاتیک و لیزری چاپ مستقیم دوار (روتاری) است. سیستم چاپ به این ترتیب است که ابتدا تصویر ارژینال روی درام نیمه هادی می افتد. درام نیمه هادی که به نور حساس است قبلا شارژ الکتریکی می شود و پس از افتادن تصویر نوری روی آن نقاط، نور دیده شارژ خود را از دست داده و نقاط دارای تصویر شارژدار باقی می ماند. سپس تونر (مرکب پودری) روی درام ریخته می شود. نقابل شارژدار، تونر را به خود گرفته و سایر نقاط تونری نمی گیرند. سپس کاغذ روی درام پیچیده شده و تونر درام به کاغذ منتقل می شود. در آخرین مرحله، کاغذ از میان رول داغ عبور می کند تا تونر روی کاغذ ذوب شده و به کاغذ بچسبد. چاپ لیزری نیز از روی اطلاعات دیجیتال چاپ می کند. در این حالت از اشعه لیزری برای شارژ زدایی درام استفاده می شود. چاپ الکترواستاتیک و لیزری سریع تر از هر روش چاپی دیگر از روی ارژینال نمونه چاپ شده تحویل می دهد. از این رو برای امور اداری راه حلی ایده آل است. کاربرد دستگاه های کپی در امور اداری کاملاً شناخته شده است؛ اما در صنعت بسته بندی کاربرد آنها تنها به چاپ برچسب های حامل بار محدود می شود که در فروشگاه ها چاپ می شوند.

مزایای چاپ الکترواستاتیک (دستگاه های کپی)

- کپی به سهولت و سرعت از روی نمونه اصل تهیه می شود؛

- آموزش چندانی لازم ندارد؛

- تجهیزات دیجیتالی ظرف چند ثانیه چاپ می شود؛

- بارکدها به سرعت و ارزان در محل فروش چاپ می شود.

معایب چاپ الکتروستاتیک

- سرعت چاپ برای امور بسته بندی در مقیاس صنعتی خیلی پایین است؛

- اغلب تونرها چاپ ترامه خوبی نمی دهند؛

- با وجود اینکه نمونه گیری از رنگ های تفکیک شده با فناوری لیزری امکان پذیر است، فرایند آن گران و به کارکنان آموزش دیده ای نیازمند است.