جعبه های مقوایی

جعبه مقوایی، جعبه ای است که از مقوای معمولی یا مقوای توپر، یک لایه یا چند لایه ساخته شده باشد و به اشکال و مدل های متفاوتی طراحی می شود تا بتواند از محتویات خود به خوبی نگهداری کرده و علاوه بر اینکه بسته بندی مواد در آنها به سهولت و سرعت امکان پذیر باشد، از نظر بازاریابی نیز ظاهری مناسب و چشمگیر داشته باشد. ساخت این نوع جعبه ها ممکن است به وسیله دوخت سیمی، حاشیه فلزی، بست گوشه ای با لفاف کاغذی تکمیل شود. طرح کلیه جعبه ها اعم از این که به طور واحد یا در بسته خارجی حمل و نقل شوند، باید طوری باشد که بین محتویات جعبه حداقل فضای آزاد وجود داشته باشد. برای بسته بندی کالاهای ویژه یا کالاهایی که شکل منظمی ندارند، می توان از تنظیم کننده های داخلی در جعبه استفاده نمود.

مقوای مورد استفاده برای ساخت جعبه های سخت عبارتند از:

الف- مقوایی که از خمیر کاغذ باطله ساخته شود؛

ب- مقوایی که از خمیر کاغذ باطله ساخته شود و لایه هایی از کاغذ کرافت داشته باشد؛

ج- مقوایی که از خمیر کاه و کلش ساخته می شود که با لایه یا بدون لایه است؛

د- چرم مصنوعی که از خمیر کاغذ باطله و خمیر چوب تحت پرس تهیه می شود؛

- در موارد لازم که مقاومت نسبت به چربی یا رطوبت موردنظر باشد، می توان مقوا را با لایه های مختلف فلزی، ورق پلاستیک با کاغذ مقاوم، تورق داد. اگر حفاظت از نظر جذب یا دفع رطوبت لازم باشد می توان ابتدا، محتوی جعبه را در کیسه ای بسته بندی و سپس در جعبه قرار داد یا جعبه را با پوششی از مواد جاذب رطوبت لفاف نمود یا از مقواهای مخصوص که نسبت به رطوبت مقاومت زیادی دارند، استفاده کرد.

شکل جعبه بسته بندی

در موقع سفارش جعبه ها باید جزئیات مربوط به نوع و شکل جعبه را مشخص نمود. چاپ جعبه نیز می تواند به صورت ساده انجام شود؛ اما بهتر است روی آن لفاف با برچسب زده شود.

عمق جعبه، نوع پوشش جعبه، اتصالات گوشه ها، شكل درب و دیگر ویژگی های ظاهری این نوع جعبه ها توسط مشتری اعلام می گردد. ساخت جعبه می تواند به وسیله دوخت سیمی، فلزی، پست گوشه ای یا لفاف کاغذی تکمیل شود. البته لازم به یادآوری است که ابعاد جعبه ها در استاندارد ملی شماره ۲۲۶۵ ذکر شده است.

در اینجا به دو تعریف مقوای توپر و مقوای برش خورده برای جعبه اشاره می شود:

1- مقوای توپر: مقوای معمولی است که به گونه صنعتی و بهداشتی از آخال کاغذ و برگ های کاغذ باطله پر شده باشد.

۲- مقوای برش خورده برای جعبه: به مقوای نوری گفته می شود که برای ساختن جعبه در آن برش های لازم، خط تا و خط درب داده شده باشد.

از جعبه های مقوایی برای بسته بندی فراورده های خوراکی نظیر شیرینی تر و خشک و بیسکویت، نان برنجی و فراورده های دیگر نظیر پودر شوینده، کبریت و صابون استفاده می شود که بسته به محتویات، شکل، اندازه و وزن آن متفاوت است.

کارتن

کارتن عبارتست از گنجایه توخالی که عموما از چند لایه کاغذ مسطح و کنگره دار (فلوت دار) تشکیل شده است که از آن برای محافظت کالا در ترابری از محل تولید تا مصرف استفاده می گردد.

کارتن ها به تناسب شرایط ترابری و همچنین کالا و محصولی که داخل آن قرار می گیرند، دارای ابعاد و فرم های گوناگون بوده و از ۳ تا ۷ لایه (مسطح و کنگره دار متناسب با نوع و سنگینی محتوا) ساخته می شوند.

1- کارتن دایکاتی: کارتنی است که خط تا و برشهای ورق کارتن توسط قالب های مخصوص انجام می گیرد.

٢- کارتن بسته بندی عمومی: به گنجایه ای گفته می شود که برای ترابری انواع متنوعی از کالاها در تجارت مناسب بوده و کاربرد دارد.

٣- کاغذ کرافت لاينر: کاغذی است که برای لایه های بیرونی و درونی مقوای کنگره دار مورد استفاده قرار می گیرد.

4- کاغذ کنگره ای (فلوتینگ): کاغذی است که به عنوان لایه کنگره ای میانی و ورق کارتن مورد استفاده قرار می گیرد و باعث استحکام آن می گردد.

5- ورق کارتن: ورق کارتن شامل یک ورق یا بیشتر، از کاغذ کنگره دار است که با چسب به کاغذهای لاینر چسبانده می شوند. سه نوع از ورق های متداول کارتن به شرح زیر می باشد:

الف - ورق کارتن با یک لایه کاغذ کنگره دار

این ورق شامل یک لایه از کاغذ کنگره دار است که بین دو کاغذ لاینر قرار گرفته است که مجموعة سهلابه را تشکیل می دهند که به این نوع ورق، کارتن سه لا نیز گفته می شود.

ب - ورق کارتن دو لایه ای (با دولایه کاغذ کنگره ای)

در این نوع ورق کارتن، دو لایه از کاغذ کنگره دار بین سه لایه كاغذ لاینر قرار گرفته است که در جمع، لایه ها به پنج بالغ می گردد و به این نوع ورق، کارتن پنج لا نیز گفته می شود.

ج- ورق کارتن سه لایه ای (با سه لایه کاغذ کنگره ای)

در این نوع ورق، سه لایه از کاغذ کنگره دار بین چهار لایه کاغذ لاینر قرار می گیرد که جمع لایه ها به هفت بالغ می گردد و به این نوع ورق، کارتن هفت لا نیز گفته می شود.

انواع کنگره:

کنگره ها برای ترکیب ورق یک لایه کنگره دار، دو لایه یا سه لایه مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه چنین مرسوم شده که در تركيب ورق بیرونی کارتن (ظرف) از فلوت نوع B یا C به طور یکدست یا با یک لایه E فلوت به عنوان لایه اصلی استفاده شود. در ورق کارتن دو لایه ای، معمولا ترکیبی از C و B فلوت با بعضی اوقات A و B استفاده می شود؛ در صورتی که در ورق کارتن سه لایه ای، معمولا ترکیبی از A و C فلوت به کار می رود.

انتخاب مواد

در صنایع تولید و استفاده از کارتن، جهت اختصار از حروف انگلیسی، برای مشخص نمودن انواعی از مواد مصرفی بهره گرفته می شود. معنای این حروف به شرح ذیل می باشد.

K = كرافت لاينر

BK= كرافت لاينر رنگبری شده (سفید شده) .

T= تست لاينر

s= شرنز لاینر (بازیافتی)

 MK= كرافت لاينر ابری

 WTK= کرافت با رویه سفيد

حروف فوق الذکر در طراحی کارتن با فلوت هایی که با حروف A , E ,C , B مشخص می شوند، به همراه جرم پایه کاغذ لاینر برای توصیف ورق کارتن به کار می رود.

ترکیب هر یک از ورق ها به ترتیب از خارج درج می شود. اولین شماره و حرف (حروف)، گرماژ و نوع کاغذ لاینر بیرونی را مشخص می کند و با یک علامت ممیز از حرف بعدی تفکیک می شود.

حرف بعدی فرم یا شکل کنگره می باشد و سپس دوباره ممیز گذاشته می شود و پس از آن گرماژ و نوع کاغذ لاینر داخلی با شماره و حروف ترکیب بعدی مشخص می گردد. این روش برای ورق کارتن یک لایه به کار می رود. در جایی که ورق کارتن دارای دو کنگره یا سه کنگره باشد، به ترتیب لایه های فلوت و لاینر با گرماژ (جرم پایه) و حروف مناسب اضافه نوشته می شود و با ممیز از لایه های بعدی تفکیک می گردد.

مثال ۱:

150K / A / 150T

این مثال یک ورق کارتن یک لایه را نشان می دهد که لایه بیرونی آن از کاغذ کرافت لاينر با جرم پایه ۱50 گرم بر متر مربع ساخته شده و لایه کنگره دار میانی آن دارای فرم فلوت A بوده و لایه داخلی آن از تست لاینر با جرم پایه ۱۵۰ گرم بر متر مربع می باشد.

مثال ۲:

200BK /B / 125S / C / 150T

این مثال به یک ورق کارتن دولایه (دارای دولایه کنگره دار) مربوط است که لایه بیرونی آن از کاغذ کرافت لاينر با رویه سفید با جرم پایه ۲۰۰ گرم بر متر مربع است. دارای دو لایه کنگره دار از انواع B و C می باشد که در میان این دو لایه یک لایه میانی از کاغذ شرنز با جرم پایه ۱۲۰ گرم بر متر مربع قرار گرفته و لایه درونی از جنس کرافت لاینر با جرم پایه ۱۵۰ گرم بر متر مربع می باشد.

یادآوری: جرم پایه لایه ها و نوع کاغذ فلوتینگ، متناسب با منظور و محصول، با توافق بین خریدار و فروشنده تعیین می گردد.

طرح ساخت و ابعاد

طرح کارتن ها و ابعاد آنها با توجه به ماهیت و سنگینی محتوای آنها بر اساس توافق خریدار و فروشنده تعیین می گردد.

بخش کننده (مقسم)

به ورق کارتن سه لایه یا پنج لایه گفته می شود که به طور عمودی، میان محتوای کارتن گذاشته می شود.

پوشش درونی

به لایه های کاغذی، کاغذ مومی یا پلاستیکی گفته می شود که برای پیشگیری از تماس مواد داخل بسته با دیواره های کارتن در درون کارتن گذاشته می شود.

تکه های درونی

به تکه هایی از ورق کارتن گفته می شود که برای افزایش مقاومت کارتن یا جداسازی محتوای آن به صورت افقی یا عمودی برای جلوگیری از اعمال فشار بیرون به محتوا با کاهش آن فشار، به کار می رود.

از انواع کارتن ها برای بسته بندی خشکبار، وسایل خانگی، قوطی های فلزی، میوه جات، غذاهای دریایی و سایر محصولات صنعتی، کشاورزی و دامی استفاده می شود.

خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی کاغذ و مقوا

خصوصیات فیزیکی مقوا و کاغذ

1- میزان رطوبت: کاهش وزن کاغذ و مقوا پس از خشک شدن تا رسیدن به وزن ثابت؛

٢- میزان خاکستر: میزان خاکستری که پس از سوختن کاغذ یا مقوا در کوره باقی

می ماند؛

٣- سنگینی: جرم یک متر مربع کاغذ برحسب گرم؛

4- ضخامت: ضخامت کاغذ و مقوا برحسب میلی متر، میکرون یا اینچ؛

5- تعداد لایه ها و ابعاد: ابعاد ورق و تعداد لایه های فلوت و لاینر تشکیل دهنده مقوا؛

6- چگالی: نسبت ضخامت کاغذ و مقوا بر حسب یک هزارم میلی متر به سنگینی آن بر حسب گرم در متر مربع

7- درجه چسبندگی با جذب آب: میزان مقاومت کاغذ و مقوا در مقابل جذب آب؛

۸- کشش لوله مويين: میزان بالا رفتن آب بر حسب میلی متر؛

9- پرداخت: شامل پرداخت یک طرفه، براق و نمای بدون پرداخت؛

1۰- رنگ: سفید یا رنگ نشده، کم رنگ، پر رنگ، نیمه رنگ؛

۱۱- تمیزی: شکل ظاهری از لحاظ وجود مواد غیر کاغذی که با چشم غیر مسلح قابل رویت باشد؛

۱۲- نفوذ هوا: تخلخل و میزان عبور هوا از منافذ؛

۱۳- صافی، صیقلی بودن و زبری: صافی و زبری سطح رویی یا زیرین؛

14- کاسی: پیچ و تاب ورقه های مقواء

۱۵- بافت: چگونگی تشکیل و بافت تشکیل دهنده کاغذ و مقوا؛

16- براقیت: میزان انعکاس نور که به صورت غیر براق، کمی براق، نیمه براق و براق می باشد؛

17- جهت ساخت و خلاف جهت ساخت: به جهت الیاف سلولزی روی توری در دستگاه کاغذسازی و جهت عمود بر دستگاه مورد نظر گفته می شود.

خصوصیات مکانیکی مقوا و کاغذ مورد مصرف در بسته بندی

١- مقاومت به سایش؛

۲- مقاومت در برابر رطوبت؛

٣- مقاومت به مواد چرب؛

4- شقی مقوا؛

5- مقاومت به جدا شدن لایه های

٦- لهیدگی؛

7- مقاومت در مقابل کشش تا حد گسیختگی؛

۸- مقاومت به تاخوردن؛

9- مقاومت سطحی مقوا؛

10- مقاومت در برابر سوراخ شدن؛

11- مقاومت در برابر پاره شدن؛

۱۲- نفوذپذیری کاغذ نسبت به هوا؛

۱۳- مقاومت نسبت به فشار؛

14- مقاومت به ترکیدن.

خصوصیات میکروبیولوژیکی مقوا و کاغذ

و بسیاری از عوامل میکروبیولوژیکی نظیر قارچ ها و کپک ها در اثر افزایش رطوبت و مهیا شدن شرایط می توانند بر روی مقوا و کاغذ اثر بگذارند. این امر سبب شده تا برای برخی کاغذها و مقواها که در تماس مستقیم با ماده غذایی هستند با کاغذهای بهداشتی مانند دستمال کاغذی، حوله کاغذی و سایر محصولات کاغذی، بهداشتی، ویژگی های میکروبیولوژیکی شامل اندازه گیری تعداد با مشاهده بسیاری از انواع قارچ ها و کپک ها در آنها به عنوان ویژگی تعریف شود. ویژگی های میکروبیولوژیکی بسیاری از فراورده های سلولزی بهداشتی در برخی استانداردهای ملی و بین المللی درج شده است.

بازیابی و استفاده مجدد کاغذ و مقوا

بسته بندی های مقوایی و کاغذی در صورتی که به روش صحیح و مقاوم ساخته شوند، می توانند بارها مورد استفاده قرار گیرند؛ ولی معمولا به دلیل حجم این نوع بسته ها (بسته های مقوایی) و قابلیت استفاده مجدد از مواد اولیه آن، به ندرت به محل اولیه تولید باز گردانده می شوند. بسیاری از این بسته بندی ها بهداشتی بوده و استفاده مجدد آن به جز برای مصارف غیر بهداشتی جایز نمی باشد. بسته بندی های مقوایی و کاغذی در صورتی که مورد استفاده مجدد قرار نگیرند، به کارخانه هایی که از ضایعات کاغذی استفاده می نمایند عودت داده شده و مجدداً از آنها کاغذ و مقوا تهیه می شود. موفقیت این طرح به خصوص در کشورهای مترقی سبب گردیده که زباله ها را تفکیک نموده و به فراخور نوع، از آنها استفاده شود. رواج خرید کاغذ باطله در ایران نیز اخيراً رشد چشمگیری یافته است.

 مواد اولیه کاغذ و مقوا در بسته بندی

به طور کلی برای ساخت کارتن از چند نوع کاغذ صنعتی و مقوا استفاده می شود. مقوا را به صورت دقیق می توان به عنوان «کاغذ سفت و ضخیم» تعریف کرد. تلاش شده است تا تعریف دقیقی برای مقوا ارائه شود اما تا امروز، هنوز مرز مشخصی بین کاغذ و مقوا از نظر ساختار ورقه (جرم پایه یا ضخامت) یا دستگاه های ورقه ساز که مورد قبول همگان باشد، تعیین نشده است.

جهت آشنایی با این صنعت ابتدا در ذیل به تعریف اختصاری چند نوع کاغذ و مقوای مورد استفاده در بسته بندی می پردازیم.

تعریف کاغذ: کاغذ صفحه ای است که پس از خارج کردن آب از سوسپانسیونی از الیاف سلولزی به دست می آید.

مقوای لاینر: مقوایی که حداقل دو لایه دارد و کیفیت لایه رویی بهتر است.

مقوای بسته بندی مواد غذایی: مقوایی یک یا چند لایه برای بسته بندی مواد غذایی که معمولاً از خمیر کاغذ رنگبری شده کاملاً نو (دست نخورده یا بکر) تهیه می شود.

مقوای کارتن: مقوایی چند لایه که برای تهیه کارتن به کار می رود.

لایه رویی را از خمیر نو و بقیه لایه ها را می توان از الیاف بازیافتی (ضایعات بازیافت شده) تهیه کرد.

مقوای پایه: مقوایی که بعدأ رویه دار خواهد شد.

جهت طولی: جهت کاغذ که با جهت حرکت لایه الیاف سلولز بر روی ماشین کاغذسازی هم سو باشد.

جهت عرضی: جهت کاغذ که عمود بر جهت ماشین باشد.

در همه انواع مقوا، استحکام و پیوستگی بین لایه های مقوای چندلا یا «پیوند بین لایه ها» مهم است؛ به ویژه در کارتن سازی اهمیت ویژه ای دارد.

از آنجایی که ویژگی های کاغذ و مقوا تا حد زیادی به خصوصیات چوب و خمیر کاغذ بستگی دارد، ابتدا به صورت مختصر ساختمان چوب مورد بررسی قرار می گیرد و سپس انواع مقواها و کاغذها که در تهیه بسته یا جعبه مقوایی نقش دارند، معرفی می شوند.

کاغذ در حال حاضر از سه منبع تهیه می شود که به ترتیب عبارتند از:

• چوب؛
• گیاهان غیرچوبی؛
• الیاف بازیافتی.

چوب، منبع اصلی تأمین الیاف سلولزی مورد نیاز صنایع کاغذسازی است. امروزه چوب ۹۳ درصد منابع الياف را تأمین می کند؛ در حالی که منابع غیر چوبی، عمدتاً باگاس (تفاله نیشکر)، کاه و کلش و خیزران، بقیه الیاف سلولزی مورد نیاز را تامین می کنند و تقریبا به فراورده های کاغذی به صورت الیاف دست دوم بازیابی می شوند.

انواع کاغذ و مقوای مورد استفاده در بسته بندی

انواع بسیار متنوعی از کاغذ و مقوا موجود است که هر یک خواص متفاوتی از خود نشان می دهند. این خواص با توجه به خصوصیات محصول و انتظاراتی که از بسته بندی داریم، تطبیق داده می شوند.

قبل از این که به انواع کاغذ، مقوا و مواد مختلف مورد استفاده اشاره شود، ذکر این نکته ضروری است که کوبیدن خمیر، پالایش و سایر مراحل تولید خمیر کاغذ سبب می شود که کاغذهای مختلف و با خصوصیات متنوع به دست آید. به عنوان مثال کاغذ نسبتا مقاوم به چربی با استفاده از همین عملیات قابل حصول می باشد. همچنین با انواع مواد شیمیایی نظیر اسید سولفوریک یا اندود کردن کاغذ با مواد مختلف، می توان انواع متنوعی از کاغذ و مقوا را به دست آورد.

• کاغذ صنعتی

یک نام گذاری عمومی برای کلیه کاغذهای مورد استفاده در صنعت است.

• کاغذ کرافت

کاغذی است که از خمیر تولیدی به روش کرافت، با حداقل ۸۰ درصد خمیر سولفات تهیه می شود و از مقاومت کششی بالا برخوردار بوده و در رنگ های قهوه ای و سفید تولید می شود. این کاغذ قوی و ارزان بوده و برای تهیه گیف، ساک های کاغذی، کیسه های چند لایه، پاکت، نوار چسب کاغذی و محصولات مشابه استفاده می شود. این کاغذها با گرماژ ۳۸ تا ۹۰ گرم بر متر مربع تولید می شوند.

• کاغذهای روکش صنایع چوبی

کاغذهای کرافتی که با رزین اشباع می گردند و در صفحات رویه در و کابینت و فیلم های انعطاف پذیر به کار می روند. در این تولید ماهیت کاغذی از بین می رود.

• کاغذهای محافظ

کاغذهای کرافتی که در صنعت فولاد برای حفاظت ورقه های فولادی به کار می روند. این کاغذها باید کاملاً تمیز و صاف بوده تا به سطح ورقه های فولادی صدمه ای نرساند.

• کاغذهای الکتریکی

کاغذهایی که بنا به نوع ساخت و مورد استفاده می توانند در برابر خواص الکتریکی از خود عکس العمل نشان دهند. از این نوع کاغذها می توان به کار کابل، کاغذ خازن، کاغذ سیم پیچی و کاغذ عایق برق اشاره کرد.

• کاغذ قیراندود

به کاغذهایی گفته می شود که یک طرف آن به قیر آغشته یا هر دو طرف ازقیر اشباع شده است و در نتیجه نسبت به عبور آب و یا در موارد لزوم نسبت به بخار آب مقاومت می کند. این نوع کاغذها به سه دسته تقسیم می شوند:

الف) کاغذ غيرقابل نفوذ به آب که شامل دو لایه کاغذ کرافت قیر اندود شده باشد.

ب) کاغذهای غیر قابل نفوذ به آب که شامل دو لایه کاغذ کرافت قیر اندود شده است که با الیاف کنف و یا پنبه که طول الياف آنها ۲۰ تا ۳۰ میلی متر باشد، تقویت شده است.

ج) کاغذهای غیرقابل نفوذ به آب که شامل یک لایه پارچه زبر و یک لایه کاغذ کرافت قیراندود شده باشد.

7- کاغذ کرافت سبک

کاغذهایی از نوع کاغذ کرافت معمولی و کرافت کشش متوسط یا کرافت کشش زیاد است که از خمیر کاغذ سولفات رنگ بری شده و رنگ بری نشده با جرم پایه ۱۰۰ گرم بر متر مربع تهیه شده اند. مقاومت پارگی آن بسیار زیاد و مقاومت کششی آن در جهت طولی و عرضی کاغذ بسیار زیاد می باشد و جهت مصارف پاکت های سیمان، مواد شیمیایی و خوراکی کاربرد دارد.

۸- کاغذ کرافت با کشش زیاد

نوعی کاغذ کرافت است که در حین تولید به نحوی ساخته می شود که پس از خشک شدن الياف آن مقاومت کششی بیشتری نسبت به سایر کاغذهای کرافت داشته و در نهایت این کاغذ خاصیت انعطاف پذیری و مقاومت بیشتری را در جهت ساخت ماشین کاغذ دارا می باشد.

9- کاغذ کرافت با کشش متوسط

کاغذ کرافتی است که مقاومت کششی کمتری نسبت به کاغذ کرافت با کشش زیاد دارد.

۱۰- کاغذ کرافت لاينر

کاغذ کرافتی است که اکثراً برای لایه های بیرونی مقوای کنگره ای و همچنین در ساختارهای چند لایه ای کاغذ بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً ساختار دو لایه دارد و از خمیر کاغذ کرافت رنگ بری نشده (قهوه ای) پر بازده تهیه می گردد. این نوع کاغذ از حداقل ۸۰ درصد خمیر کاغذ بکر مناسب و حداکثر ۲۰ درصد الياف بازیافتی ساخته می شود.

۱۱- کاغذ تست لاینر

در این نوع کاغذ، خمیر کاغذ بازیافتی لایه اصلی را تشکیل می دهد. سطح رویی را با لایه نازکی از خمیر کاغذ که دارای درصد بالایی از الیاف بکر رنگ بری شده است، پوشش می دهند و معمولاً دارای آهار نشاسته می باشد. به این ترتیب کاغذی با کیفیت و مقاومت کمتر نسبت به کاغذ کرافت لاينر تولید می شود. چنانچه لایه رویی از خمیر بازیافتی سفید با مقداری خمیر کاغذ بكر سفید ساخته شود، به نام کاغذ تست لاينر سفید نامیده می شود.

۱۲- کاغذ فلوتینگ یا کنگره ای

کاغذی است با سختی و قابلیت کنگره شدن زیاد که به عنوان کاغذ پایه لایه میانی کارتن مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع کاغذ بدون آهار سطحی ولی دارای آهار داخلی است که پس از کنگره ای شدن در تولید ورق کارتن مصرف می شود. این کاغذ معمولاً از خمیر کاغذ پر بازده(NSSC) و حداکثر ۲۰ درصد الیاف بازیافتی تهیه می شود.

13- کاغذ شرنز

این نوع کاغذها از انواع کاغذ و مقواهای بازیافتی ساخته می شوند که بدون آهار بوده و در آن خمیر بکر وجود ندارد؛ بنابراین مقاومت آن از یک حد معینی بیشتر نیست. به علاوه این نوع کاغذها در مقابل رطوبت نیز آسیب پذیر هستند.

14- کاغذ کرپ دار

یک نوع کاغذ کرافت است که در حین تولید، عمل کرپ دار شدن بر روی آن صورت می گیرد به نحوی که این کاغذ خاصیت انعطاف پذیری و مقاومت بیشتری نسبت به کاغذهای کرافت داشته باشد.

۱۰- کاغذ سولفیت

کاغذ سولفیت یک اصطلاح عمومی برای کاغذهایی است که باید دارای حداقل ۵۰ درصد خمیر کاغذ تولیدی به روش سولفیت رنگبری شده یا رنگبری نشده باشند. به علاوه این کاغذها می توانند همراه با درصدی از خمیر کاغذ سولفات با خمیر کاغذ فرایند مکانیکی تهیه شوند.

۱۹- کاغذ لفاف سبک

این نوع کاغذ از خمیر کاغذ شیمیایی رنگبری شده تهیه می شود و عاری از خمیر کاغذ مکانیکی می باشد. از این نوع کاغذها به عنوان کاغذ بسته بندی و لفاف به طرق مختلف استفاده می شود. چنانچه به عنوان لفاف اصلی یا به تنهایی برای محافظت (لایه گذاری) از کالا به کار روند، جرم پایه ۱۶ تا ۲۰ گرم بر متر مربع داشته و برای موارد دیگر بسته بندی، جرم پایه ۲۰ تا ۶۰ گرم دارند. این کاغذها سفید یا رنگی بوده و اگر برای پیچیدن زیورآلات، نقره آلات و یا دیگر فلزات مشابه مورد استفاده قرار گیرند، باید با توجه به نوع فلز، آزمایشاتی بر روی آنها در مورد لکه دار شدن و تیره شدن فلزات انجام شود. به عنوان مثال، برای پیچیدن فلزات گرانبها این کاغذها باید عاری از اسید بوده و PH آنها متمایل به قلیایی باشد. علاوه بر این که باید حداکثر میزان یون کلرید محلول در آب 1/0 درصد و یون سولفات محلول در آب

۲۵/0 درصد باشد (تا بر روی این فلزات تأثیر نگذارند).

۱۷- کاغذ چسب نواری

کاغذ چسب نواری، کاغذ کرافت رنگبری شده با رنگ بری نشده با آهاردهی نسبتاً زیاد است تا در مقابل نفوذ بیش از حد چسب به درون کاغذ مقاوم باشد. از ویژگی های مهم این کاغذ، انعطاف پذیری و قابلیت شکل پذیری است و می توان آن را مطابق با شکل بسته بندی تغییر داد.

۱۸- پلاستیک - کاغذ

پلاستیک - کاغذ، یک اصطلاح عمومی برای انواع کاغذهای ساخته شده از مخلوط پلاستیک و الیاف سلولزی است که خاصیت چاپ پذیری خوبی داشته و برای کاربردهای مختلف استفاده می شود.

۱۹- کاغذ برچسب

کاغذ برچسب، کاغذی بدون اندود یا از یک طرف اندود شده است و از خمیر کاغذهای شیمیایی که می تواند محتوی خمیر کاغذ مکانیکی باشد، تهیه می گردد. از خواص مهم این کاغذ، کدر بودن، قابلیت جذب چسب بدون چروک شدن و همچنین مقاومت برای عبور از ماشین چاپ است.

۲۰- کاغذ پاکت جارو برقی

کاغذی دولایه یا سه لایه است که دارای جذب آب موئینگی کم، نفوذپذیری به هوا، مقاومت پارگی و ترکیدن زیاد آن می باشد.

۲۱- کاغذهای چروک دار برای بسته بندی لوازم پزشکی سترون

کاغذی است که از خمیر شیمیایی رنگبری شده با استفاده از رزین های مصنوعی جهت افزایش مقاومت مرطوب (مقاومت به کشش پس از غوطه وری در آب) ساخته می شوند؛ طوری که الیاف کاغذ طی یک استفاده معمولی نباید از هم جدا شوند و به منظور افزایش انعطاف پذیری در این کاغذها به آنها چروک (کرپ) داده می شود. این کاغذها به عنوان لفاف با پوشش برای بسته بندی سترون (استریل) وسایل و تجهیزات پزشکی به کار رفته و حداقل گرماژ آنها ۵۲ گرم بر مترمربع است که معمولا روی این کاغذها علامت های رنگی که حساس به محیط سترون سازی (استریلیزاسیون) هستند، وجود دارد که پس از استریل شدن تغییر رنگ می دهند و این امر، امکان می دهد تا لوازم استریل شده از غیر استریل شناسایی شوند.

۲۲- کاغذهای مقاوم به چربی

کاغذی متراکم و بدون منفذ است که معمولا از خمیر شیمیایی سولفیت رنگبری نشده (قهوه ای) یا رنگبری شده (سفید) و گاهی از خمیر سولفات ساخته می شود. این کاغذ با اسید سولفوریک تیمار شده و خاصیت ضد چربی این کاغذها با عمل پالایش خمیر کاغذ به مدت طولانی حاصل می گردد. این کاغذها می توانند به صورت لمینیت شده نیز به عنوان لفاف بسته بندی برای مواد خوراکی مرطوب و چرب یا به عنوان کاغذ شیرینی استفاده شوند.

23- کاغذ موم دار

کاغذ یا مقوا از جنس کرافت و سولفیت رنگبری شده که با پارافین با سایر موم ها به وسیله عمل اشباع یا آغشته کردن سطحی تیمار شده باشد و چهار نوع است:

الف) کاغذ پوستر موم دار رنگبری شده؛

ب) کاغذ موم دار نفوذناپذیر به چربی؛

ج) کاغذ موم دار سبک رنگبری شده با رنگ بری نشده؛

د) کاغذ کرافت موم دار.

کاغذهای موم دار در حفظ و نگهداری انواع مواد غذایی، مواد آرایشی، صابون و تنباکو و به عنوان الفاف داخلی جعبه ها و کارتن ها و دیگر مصارف مشابه به کار می رود. کاغذ موم دار نباید موقع تاکردن ترک بخورد و ضخامت موم باید یکنواخت بوده و فاقد بوی نامطلوب باشد و حداقل نقطه ذوب موم باید 60 درجه سانتی گراد باشد.

کاغذ و مقوا به دو روش به شرح زیر موم دار می شوند:

الف - موم دار کردن مرطوب: در این روش فقط سطح کاغذ از موم پوشید می شود. این نوع موم زدن برای اتصال حرارتی (دوخت حرارتی) و لامینه کردن مناسب است. این کاغذ مقاومت خوبی در برابر بخار آب و رطوبت از خود نشان می دهد.

ب - موم دار کردن خشک در این روش موم به درون کاغذ نفوذ داده می شود (بدون این که دیده و یا با دست احساس شود). این کاغذها معمولاً به وسیله فیلم پوشانده می شوند تا نتوانند رطوبت و گازها را از خود عبور دهند.

۲4- کاغذ روغنی

کاغذ روغنی، کاغذ غیر قابل نفوذ با جرم پایه ۷۰ گرم بر متر مربع می باشد که دارای مقاومت فیزیکی زیاد بوده و از خمیر کاغذ شیمیایی تهیه شده است. این کاغذ ضد آب بوده و برای بسته بندی از آن استفاده می شود.

25- کاغذ پارشمينه

کاغذ مخصوص بسته بندی فراورده های لبنی است و روش تهیه این کاغذ به این گونه است که در آن کاغذ (بدون آهار) را از یک حمام اسید سولفوریک عبور می دهند تا سلولز تا حدی حل یا ژلاتینی شود. پس از خارج کردن اسید باقی مانده و آب کشی، یک توده الياف بی شکل و به هم چسبیده باقی می ماند که در مقابل رطوبت و چربی مقاوم بوده و بدون بو و مزه است. کاغذ تهیه شده از این الیاف در برابر آب سرد و آب جو و همچنین محلول آب نمک مقاوم بوده و از هم جدا نمی شود. ورق این کاغذها می تواند به وسیله نرم کننده نرم شود، ممکن است این کاغذها به موم آغشته شوند یا با موادی پوشانده شوند یا آج دار باشند. کاغذی که با شمينه می شود، باید از الیاف پنبه یا کاغذ شیمیایی خالص از چوب تهیه شود.

این کاغذ ویژگی های زیادی را باید دارا باشد؛ از جمله میزان آهن، ارسنیک، مس، سرب، بنزوئیک، اسید بوریک، نشاسته، ژلاتین و کازئین آن باید در حدود مشخصی باشد.

29- کاغذ نگهداری میوه جات

کاغذ نگهداری میوه، کاغذی است که از خمیر کاغذ شیمیایی سولفیت یا سولفات یا مخلوطی از این دو خمیر که بیشتر از 5 درصد خمیر کاغذ مکانیکی در آن وجود نداشته باشد، تهیه شده است و برای نگهداری مرکبات، سیب و سایر میوه جات قابل پیچیدن در کاغذ، کاربرد دارد.

این کاغذ با حداقل گرماژ ۱۸ گرم بر متر مربع باید عاری از تاخوردگی، سوراخ، پارگی و لکه باشد و اگر آغشته به روغن یا سموم قارچ کش باشد، باید آغشتگی به طریقی انجام شود که امکان چسبیدن ورق ها به همدیگر به حداقل برسد. ضمنأ سموم قارچ کش باید طبق تقاضای خریدار بوده و مورد تأیید سازمان حفظ نباتات (مجاز) باشد.

27- کاغذ سلوفان

کاغذ سلوفان طی فرایند شیمیایی به دست می آید که در آن سلولز شیمیایی را در سود سوزآور غوطه ور می کنند تا قلیا سلولز تشکیل شود. قلیا سلولز را برای مدت معینی نگاه داشته و سپس در دی سولفید کربن (CO2) حل می کنند که بر اثر آن مایعی به رنگ نارنجی براق به نام گزانتات سلولز تشکیل می شود. سپس با روزن رانی این مایع از میان منافذ ریز و کوچک یا صفحات پهن به داخل ظرف اسید سولفوریک، گزانتات بازیابی شده و الیاف ریون یا کاغذ سلوفان (فيلم سلوفان) تشکیل می شود. از این نوع کاغذ برای بسته بندی مواد غذایی نظیر چیپس و ماکارونی، فراورده های بهداشتی، صنعتی و دارویی استفاده می شود.

۲۸- کاغذ کیسه

کاغذ کیسه، کاغذی است مقاوم و محکم که از خمیر کاغذ کرافت رنگبری نشده، اما به خوبی پالایش شده با مقاومت کششی زیاد تهیه شده است. ماده اولیه و جرم پایه آن به اندازه و کاربرد کیسه بستگی دارد.

29- کاغذ سیگارت

کاغذی است ظریف با منافذ بسیار ریز و مقاومت کششی و کدری زیاد و جرم پایه کم و از خمیر کاغذ پنبه یا خمیر کاغذ شیمیایی به خوبی پالایش شده تهیه می گردد. این کاغذها معمولاً دارای جرم پایه ۲۰ گرم بر متر مربع است که در ماشین کاغذ براق شده و مقدار زیادی پر کننده مانند کربنات کلسیم و منیزیم جهت کاهش سرعت سوختن، دارا می باشد.

۳۰- کاغذ پاکت پستی

کاغذهایی که بر اساس کاربرد، شکل ظاهری و جرم پایه متفاوتی دارند. سطح این نوع کاغذها باید کاملاً صاف (بدون تاب خوردگی) با قابلیت تاخوردن، چاپ پذیری و کدری مناسب باشد. همچنین باید در جابه جایی و مراحل انجام مراسلات پستی از استحکام مناسبی برخوردار باشد.

۳۱- کاغذهای تزئینی

یک نام گذاری عمومی برای کاغذهایی است که جهت بسته بندی، کادو پیچی د موارد نظیر آنها به کار می رود.

این نوع کاغذ تقسیمات خاصی از کاغذ را نشان نمی دهد.

۳۲- کاغذ بسته بندی چای کیسه ای

به این کاغذها اصطلاحاً کاغذ صافی حرارتی نیز اطلاق می کنند و باید صد در صد سلولزی بوده و با الیافی از جنس ترموپلاستیک روی آن پوشش داده شود تا انجام دوخت حرارتی ممکن شود. این کاغذها باید بدون طعم، بو، مزه و رنگ باشند و ضمناً بتوانند محلول چای را به سرعت از خود عبور داده و در مقابل آب جوش مقاوم باشند. کلیه مواد به کار رفته در کاغذ بسته بندی چای، نخ دوخت، بست فلزی و برچسب مقوایی باید از لحاظ بهداشتی مجاز بوده و نباید اثر زیان آوری برای مصرف کننده داشته باشد.

۳۳- کاغذ ضد حریق

کاغذی است که جهت ایجاد خاصیت ضد حریق، با یک سری مواد شیمیایی خاص تیمار شده باشد. این کاغذها ضد حریق نیستند؛ ليكن آتش را انتقال داده و حریق را گسترده تر نمی کنند و معمولاً به صورت لمینیت شده با پلاستیک به عنوان کاغذ تزیینی در صحنه تئاتر، نمایشگاه های بزرگ و در برخی بسته بندی های خاص به کار می روند. خاصیت کندسازی اشتعال، معمولا به دلیل اشباع کردن کاغذ با موادی شامل آنتیموان و هالوژن ها(کلر، برم)، فسفر یا برات ها ایجاد می شود.

بسته بندی کاغذ و مقوایی باعث خاموشی آتش نمی شود و به خصوص اگر آتش بسیار زیاد باشد، دود حاصل معمولا سبب مرگ می شود. برخی از کند کننده های آتش ممکن است سمی باشند؛ نظیر برخی هالیدها(مثل کلراید، برماید) که باعث آزاد شدن دی اکسین در طی احتراق می شوند که می تواند باعث ایجاد حريقهای گسترده جنگلی شوند. ضمنا اکسید آنتیموان به صورت بالقوه سمی است.

34- کاغذ جاذب

کاغذهای جاذب به گونه ای می باشند که مواد و مایعات خاصی را جذب می نمایند. استفاده از واکنش های شیمیایی مختلف سبب به وجود آمدن خاصیت جذب معینی در کاغذ می شود. از این کاغذها در بسته بندی غذاهای تازه و محصولات صنعتی استفاده می شود.

۳5- کاغذ روکش دار

این کاغذها با ذرات طبیعی و مصنوعی پوشیده می شوند. هدف از پوشش دادن آنها بالا بردن کیفیت چاپ و گرافیک و دیگر ویژگی ها است. از این کاغذها برای پوشاندن سطح رویی بسته، تهیه برچسب و سایر موارد استفاده می نمایند.

۳۶- کاغذ تیشو

کاغذ تیشو از کاغذهای خوب بسته بندی می باشد. کاغذ تیشو نسبتاً نازک و از نیمه شفاف تا کدر تهیه می شود. این کاغذها با واکس یا سایر روغن ها و مواد دیگر به منظور بسته بندی آغشته می شوند و می توانند به صورت زیر، بسیار نرم، صاف در یک سطح یا هر دو سطح تهیه شوند. سطح صاف با عبور از بین رول های فولادی براق و صاف به دست می آید و برای نوشتن، واکس زدن مرطوب، چاپ و فرایندهای مشابه مناسب است. این کاغذ برای بسته بندی های سبک با چند لایه استفاده می شود.

37- کاغذ بدون بافت

کاغذ بدون بافت یا منسوج نبافته، لایه تهیه شده به صورت ورق، تار عنکبوتی یا لايه الياف است که در آن الیاف به صورت جهت یافته یا تصادفی قرار گرفته اند و به وسیله روش های مختلف از جمله اصطکاک، چسب و رزین، حرارت و عبور آب و سوزن های دوخت به یکدیگر پیوند می یابند. الیاف استفاده شده در این نوع لایه می تواند سلولزی (مرسریزه شده)، سنتزی یا ترکیبی از الیاف باشد. این نوع ورقه ها امروزه رشد چشمگیری در صنعت بسته بندی غذا، میوه و سایر کالاها داشته اند.

38- کاغذهای مخصوص و متفرقه

این کاغذها به منظور بسته بندی های خاص و با بهره گیری از واکنش ها، فرایندها و مواد مختلف شیمیایی و معدنی تهیه می شوند. به عنوان مثال، به منظور بسته بندی محصولات یخ زده نیاز به کاغذهایی با قابلیت انعطاف زیاد و مقاوم به سوراخ شدن داریم. ضمن اینکه این کاغذها باید نسبت به عبور بخار آب مقاوم باشند، مثلاً برای بسته بندی گوشت باید نسبت به نفوذ خون مقاومت نمایند. از انواع مهم کاغذهای این گروه می توان به کاغذ موم دار، کاغذ چروک دار، کاغذ زرورق، کاغذ مخملی ، کاغذهای اندود شده و پوشیده از مواد پلاستیکی، فلزی و شیمیایی اشاره کرد. به دلیل اهمیت بسیار زیاد این کاغذها به ذکر انواع رایج و مهم آن در بسته بندی می پردازیم.

۳۹- کاغذ پوشیده با ساران

عموما با روش های اندود کردن پوشیده می شود که البته شفاف و سفید می باشد. از خصوصیات کاغذ اندود شده با ساران به مقاومت در برابر اسیدهای ضعیف، قلیایی های ضعیف، روغن ها و چربی ها می توان اشاره کرد. از این نوع کاغذ اندود شده در بسته بندی غذاهای گرم می توان بهره گرفت، ولی آنها را نباید با هیدروکربن ها، کتن ها و ترکیبات آمونیم استفاده کرد.

40- کاغذ لمینیت شده با فویل آلومینیوم

فویل آلومینیوم با ضخامت گوناگون و معمولاً در دو ضخامت است که روی کاغذ می تواند لمینیت شود، تهیه می شود. زیبا، روشن و سخت می باشد که بهتر است با یک ماده نرم تر پوشیده شود.

41- کاغذ لمینیت شده با فویل سربی

دو نوع فویل سربی وجود دارد؛ یکی خالص شیمیایی (CP) که صددرصد سرب بوده و دیگری فویل ترکیبی یا مخلوط که با قلع اندود شده است. فویل های سربی را می توان روی کاغذ لمینت نمود و همچنین می توان از آنها به تنهایی نیز بهره گرفت. این فویل ها نسبت به حلال ها مقاوم هستند، ولی اسیدها و بازها روی آنها تأثير می گذارند. فویل سربی را نباید برای بسته بندی مواد غذایی و دارویی استفاده کرد.

42- کاغذ لمینیت شده با فویل پوشش شده از وینیل

از یک لایه فویل آلومینیوم با یک پوشش نازک وینیل تشکیل شده که روی کاغذ لمینیت می شود و غالباً بایک موم سبک برای بسته بندی لوازم آرایشی، مواد غذایی مانند: سس های مایونز و غیره به کار می رود. در برابر عبور بخار آب بی نهایت مقاوم است. نسبت به اسیدها و بازهای ضعیف مقاوم بوده ولی برای بسته بندی مواد حاوی الکل، روغن، آب، هیدروکربن ها، کتن ها، استرها و روغن های اصلی توصیه نمی شود.

43-کاغذ لمینیت شده با فویل پوشش شده از ساران

یک لایه نازک ساران معمولا با موم و یک فویل آلومینیوم روی کاغذ سفید سولفات لمینیت می شود. این کاغذ برای بسته بندی مواد روغنی و مواد مرطوب مناسب است، ولی نباید با هیدروکربن ها، کتنها و ترکیبات آمونیم استفاده شود.

44- کاغذ اندود شده با روغن كرافت یا روغن زرد

این کاغذ در مقابل آب و الكل مقاومت کمی دارد ولی در برابر اسیدهای ضعیف مقاوم است.

45-کاغذ اندود شده با الكالی سیاه

این نوع کاغذها سیاه رنگ بوده و مقاومت خوبی در برابر آب، روغن، چربی، اسیدها و قلیایی های ضعیف دارد؛ ولی در برابر اترها، کتنها و الکل ها مقاوم نیست.

46- کاغذ اندود شده با کازئین

این کاغذ مقاومت عالی در برابر هیدروکربن ها، کتن ها، استرها و الكل دارد ولی برای بسته بندی کالاهای مرطوب و مایعات نباید استفاده شود.

انواع بسته بندی

طبقات بسته بندی

برای کاربردی کردن وظایف مؤثر در بسته بندی، می توان به سه نوع از طبقات بسته بندی به شرح زیر اشاره کرد:

• بسته های بزرگ حمل و نقل که اصطلاحاً بسته های صادراتی نیز گفته می شوند؛
• بسته های کوچک حمل ونقل جهت جابه جایی کالا در مسافت های کوتاه؛
• بسته های مصرفی که معمولاً به دست مصرف کننده نهایی می رسند.

هر یک از طبقات فوق با توجه به وظیفه ای که بر عهده دارند باید از طراحی و ویژگی های معینی برخوردار باشند.

بسته های بزرگ حمل ونقل

در این نوع بسته بندی ها بیشتر به مسئله حفاظت و نگهداری کالا توجه می شود. بسته بندی های بزرگ وظیفه حفظ و سلامت کالا را در مسافت های طولانی و مراحل گوناگون بر عهده دارند و باید دارای استحکام کافی جهت تحمل عوامل مختلف فیزیکی و شیمیایی مؤثر در حمل و نقل باشند. این بسته ها معمولاً تحت تأثیر عوامل زیر قرار می گیرند و باید به گونه ای انتخاب و طراحی شوند تا بتوانند در مقابل آنها مقاومت کنند. در ادامه خصوصیات کلی بسته بندی بگ این باکس (کیسه در جعبه) به عنوان نمونه معرفی می شود.

1) تحمل فشار ناشی از روی هم چیدن کالا در هنگام حمل ونقل؛

۲) تحمل لرزش بر اثر تکان وسایل نقلیه به ویژه در جاده ها؛

۳) تحمل ضربه در مراحل مختلف جابه جایی کالا با سنوط بسنه؛

4) مقاومت در برابر تأثیر عوامل جوی مانند رطوبت و حرارت.

بسته های کوچک حمل ونقل جهت جابه جایی کالا در مسافت های کوتاه

این نوع بسته ها نیز باید خواص گفته شده در گروه اول را متناسب با کیفیت حمل ونقل در داخل کشور و در مسافت های کوچک تر داشته باشند. در ادامه خصوصیات کلی بسته بندی شرینک به عنوان نمونه معرفی شده است.

۱) از وزن سبکی برخوردار هستند؛

۲) بسته به نوع ماده پلاستیکی سخت یا قابل انعطاف هستند.

 ۳) تهیه بسته با شکل های گوناگون، رنگ ها و ابعاد دلخواه میسر می باشد؛

4) اغلب استحکام مکانیکی و مقاومت بالایی در برابر مایعات را دارند؛

۵) پایداری شیمیایی بالایی دارند؛

۹) دارای قابلیت بازیافت و استفاده مجدد هستند ( به جز در موارد خاص)؛

۷) قابلیت چاپ، تزئین و جلوه بسیار مطلوبی دارند.

بسته های مصرفی

در این نوع بسته بندی ها علاوه بر رعایت قابلیت حفاظت در شرایط ویژه، باید به عامل ارتباط و تبلیغ نیز توجه شود؛ بنابراین طراحی یکی از ویژگی های این نوع از بسته بندی هاست. در برخی از انواع آنها به ویژه بسته بندی های بهداشتی باید ملاحظات خاصی را در نظر گرفت تا از به خطر افتادن سلامت جامعه جلوگیری شود. این بسته ها باید متناسب با نیاز مصرف کننده، موارد زیر را پاسخگو باشند. در ادامه خصوصیات کلی بسته های آیروسل به عنوان نمونه معرفی شده است.

۱) قابلیت تهیه بسته با اندازه و فرم های متنوع؛

۲) استحکام مکانیکی بالا؛|

۳) دارای تسهیلات خوب در حمل و نقل و انبار کردن کالا؛

4) مقاومت در شرایط محیطی مختلف و حفظ کالاهای بسیار حساس برای مدت طولانی؛

۵) قابلیت بازیافت خوب؛

6) تأمین مقدار مناسبی از محصول با توجه به موارد مصرف آن؛

۷) سهولت استفاده از کالا؛

۸) سهولت انتقال پیام محتوی درون پسته از طریق طراحی مناسب حجم، شکل و متن و نوشتار اطلاعات؛

۹) سهولت در دسترس قرار دادن مواد از نظر شکل بسته و غیره به طوری که بتوان آن را در معرض دید قرار داد.

کارکردهای اصلی بسته بندی با توجه به سطوح بسته بندی و نیازهای کاربر در نظر گرفته شده و دارای درجات اهميت متفاوت هستند. این موضوع که چندین سطح ممکن است در جهت کارکردهای خاص یک کالا به کار گرفته شوند، موضوعی طبیعی است. به عنوان مثال بسته بندی اولیه برای یک قطعه صنعتی (لوازم یدکی) پاکت پلاستیکی است که دارای هیچ طرح تزئینی نمی باشد. کارکرد اصلی آن فقط جهت دربر گرفتن و نگهداری کالا برای مقابله با عوامل محیطی به ویژه رطوبت است.

بسته بندی ثانویه، ممکن است جعبه مقوایی باشد، این جعبه به نوعی محافظت فیزیکی را برای محصول فراهم آورده و توانایی بسته بندی را جهت اطلاع رسانی به مشتری و ایجاد انگیزه برای خرید افزایش می دهد. دوازده عدد از همین جعبه ها، درون یک بسته مخصوص نظیر بسته بندی چوبی جای می گیرند و عملیات حمل و نقل کالا را صورت می دهد. آن وقت می توان گفت که لوازم یدکی مورد نظر دارای بسته ای مناسب می باشند که در همه موارد حمل و نقل، توزیع و مصرف به موقع کالا، کاربرد دارد.

در مواردی نیز نوعی بسته بندی مورد نیاز واقع می شود که بتواند همه کارکردها را در یک مرحله ارایه دهد. مثلا بسته بندی اولیه برای کالاهای سنگین باید به اندازه کافی قوی باشد تا از محصول محافظت کامل را به عمل آورد و قابلیت نگهداری محصول به هنگام جابه جایی را نیز داشته باشد و کلیه اطلاعات لازم جهت اطلاع رسانی و انگیزه مشتری بر روی همین بسته بندی اعمال شود.

سطوح بسته بندی

هنگام بحث در مورد کارکردهای بسته بندی، باید توجه داشت که بسته بندی دارای سطوح متفاوتی به شرح زیر است:

الف- بسته بندی اولیه

بسته بندی اولیه، نخستین لابه برات يجيدن و نگهداری کالا است. این لایه، کالا را

بدون واسطه در بر می گیرد.

ب - بسته بندی ثانویه

بسته بندی ثانویه لایه ای برای پیچیدن و نگهداری بسته بندی اولیه می باشد.

ج- بسته بندی توزیع

بسته بندی توزیع عبارتست از لایه ای برای پیچیدن و نگهداری که هدف اولیه به کارگیری آن، محافظت از محصول در خلال توزیع و فراهم آوردن تسهیلات لازم برای جابه جایی کالا می باشد.

د- واحد بار

تعدادی بسته بندی توزیع که به منظور جابه جایی مکانیکی، انبارداری و حمل ونقل چنان در کنار یکدیگر قرار گرفته اند که یک واحد بار مجزا را تشکیل می دهند.

ل- بسته بندی صنعتی

بسته بندی صنعتی، نوعی بسته بندی است که برای تحویل کالا از یک تولیدکننده به تولید کننده دیگر به کار می رود. بسته بندی صنعتی اغلب حاوی محصولی است که باید تحت عمليات بعدی قرار گیرد.

اشكال بسته بندی

اینک به تعریف برخی مفاهیم و اشکال مختلف بسته بندی که از مواد اولیه متفاوت تهیه می شوند، می پردازیم:

1. بطری: بسته ای که دارای گردن است. قطر گردن بطری از بدنه آن کمتر بوده و فقط دارای یک دهانه جهت خروج محتوین است. منطع آن می تواند گرد، مربع، مستطیل، بیضی با ترکیبی از این اشکال باشد. جنس بطری معمولاً از شن و پلاستیک است ولی از جنس های دیگر نیز می تواند باشد.
2. قرابه: یک بطری یا ظرف مشابه آن که از شیشه، سفال، پلاستیک، فلز و ... ساخته شده و ظرفیت آن بین 355/ 11 تاه 205 / 49 لیتر(۳ تا ۱۳ گالن) است. به عنوان بسته بندی حمل و نقلی برای آب نوشیدنی، محصولات تقطیر شده، مایعات خورنده و ... در جایی که ظرف تکمیلی دیگری برای پوشش خارجی آن استفاده نمی شود، کاربرد دارد.
3. جار: یک لوله سخت (استوانه توخالی) با انتهای صاف و مسدود و دهانه باز و گشاد(مثل شیشه مربا) است.
4. کوزه: نوعی بطری با ظرفیت 892/ 1 لیتر(نیم ۱ / ۵ گالن) یا بیشتر است که یک دستگیره دارد و از جنس سفال، شیشه، پلاستیک و ... ساخته شده و معمولاً برای بسته بندی مواد شیمیایی نظیر اسید سولفوریک و ... استفاده می شود.
5. ويال: ظرف استوانه ای کوچک از جنس شیشه است که گردن، شانه و دهانه دارد و می توان با انواع چوب پنبه، درپوش فلزی، لاستیکی، پلاستیکی و ... در آن را بست. ظرفیت ویال کم است و معمولاً برای بسته بندی دارو استفاده می شود.
6. آمپول: ظرف کوچک ساخته شده از لوله شیشه ای یا پلاستیکی است که در انتها کشیده و بعد از پر کردن (با روش فوزیون)، بسته شده اند. ته آمپول می تواند صاف، کشیده شده یا محدب کشیده شده یا محدب باشد. خروج محتوی آمپول با شکستن ساقه شیشه میسر می شود.
7. جعبه: به طور کلی یک بسته سخت است که معمولاً سطوح جانبی آن به صورت چهار دیواری است. جعبه فلوت دار و جعبه فیبری از جنس مقوا هستند که دارای سه بعد بوده ولی به عنوان بسته بندی حمل و نقلی استفاده نمی شوند. جعبه های چوبی، تخته چند لایه، پلاستیکی، فلزی و کامپوزیت دارای پنج یا شش سطح اند که غالب برای حمل و نقل استفاده می شوند. بسته های کارتنی نیز جعبه های تهیه شده از مقوای فلوت دار هستند که برای حمل و نقل استفاده می شوند.
8. قوطی: به طور کلی ظرفی با ظرفیت کمتر از 85/ 37 ليتر(۱۰گالن) است ولی وقتی به عنوان قوطی فلزی معرفی می شود، منظور ظروف سختی است که معمولا از ورق فولاد، آلومینیوم، مس یا سایر فلزات با ضخامت 5/0 میلی متر یا کمتر ساخته شده اند. قوطی معمولاً به بسته هایی که دیوارض جانبی آنها یک تکه باشد، اطلاق می شود. قوطی های مقوایی، ظروف سختی از جنس فیبر هستند که ممکن است با مواد مختلف، پوشش آستر و اندود شوند و با استفاده از کاغذ و مقوا به صورت مارپیچی یا روش های دیگر تولید گردند. مقطع این قوطی ها می تواند گرد، مربع، بيضی، مستطيل و اشكال مشابه باشد. قوطی های پلاستیکی مشابه قوطی های فلزی بوده و قوطی های کامپوزیت ممکن است دارای سر و ته فلزی، آستر فویل آلومینیوم و ... باشند.
9. کانتینر: به طور کلی کانتینر به ظرف یا بسته ای که در بسته بندی یا حمل ونقل استفاده می شود، اطلاق می گردد. اغلب منظور محفظه های بزرگی است که در پشت کفی تریلی، درون کشتی، هواپیما و قطار قرار می گیرد. دارای در بوده و قابل استفاده مجدد است که توسط بسته های دیگر، پر می شود. لفظ کانتینر به عنوان بسته های حمل و نقلی نیز به کار می رود.
10. سطل: سطل یک ظرف با سطح مقطع کرده است که می تواند به صورت استوانه و مخروط ناقص باشد. سطل ها از جنس فولاد. ورق سیاه، فیبر، چوب، قلع، پلاستیک و ... تهیه می شوند و دارای دستگیره حمل آویز هستند. ظرفیت سطل ها 45/42 ليتر( ۱۲ گالن) یا کمتر بوده و نوع فلزی آن معمولاً از ورق فولاد با ضخامت بالا تهیه می شود. همچنین می تواند دارای در متحرک یا از نوع دیگر باشد. سطل های چوبی استوانه ای دارای دهانه بازی هستند که با تسمه یا لوازم دیگر پوشیده می شوند. سطل های فیبری از نوارهای فیبری ساخته می شوند و به عنوان بسته های حمل ونقلی اوزان متجاوز از ۲۷۱۸۰ گرم (60 پوند) و نه بیشتر از 925/18 ليتر (۵ گالن)، کاربرد دارند. در مورد سطل های فیبری قطر سطح پایینی همواره کمتر از قطر بالایی بوده و به شکل مخروط ناقص است.
11. تیوب جمع شو: یک لوله استوانه ای شکل نازک با یک گردن و دهانه مناسب است. تیوب ها معمولاً از ته پر می شوند و انتهای آنها پس از تاشدن (چین خوردن) پرسن یا جوش می شود.
12. تیوب پلاستیکی: نظیر تیوب های قابل جمع شو (قابل چین خوردن) که توسط فرآیند اکستروژن ساخته می شوند.
13. پالت: یک سکوی قابل حمل با ارتفاع پایین که برای تسهیل حمل و نقل، جابه جایی و ذخیره سازی استفاده می شود. جنس پالت از چوب، فلز، پلاستیک، فیبر یا ترکیبی از آنها می باشد.
14. باکس پالت: پالت هایی که دارای دیوارض جانبی هستند.
15. سینی: حفره ها و ظروف ساخته شده از فیبر، مقوای فلوت دار و اخيراً پلاستیک و جنس های دیگر که برای بسته بندی کالا (نظير ظروف یکبار مصرف)، که به منظور جلوگیری از تمام کالاها با یکدیگر و جلوگیری از ضربه (نظیر شانه تخم مرغ) به کار می روند.
16. بشکه: به طور کلی یک ظرف استوانه ای حمل ونقلی است؛ بدون جعبه و صندوق از جنس فلز، پلاستیک، چوب، فیبر، تخته چند لایه یا کامپوزیت که ممکن است آستر داشته، چاپ شده یا پوشش یافته باشد. انتهای بشکه می تواند توسط انواع درها و با استفاده از باندهای قفلی، پوشش تلسکوپی با نوار چسب و میخ مسدود شود. بشکه های فیبری برای کالاهای مایع، جامد و نیمه مایع ساخته می شوند.
17. چلیک: چلیک یک ظرف استوانه ای شکم دار است که طول آن بیشتر از عرض آن است. این بسته دارای دو انتها یا سر با قطر برابر است. جنس چلیک از فولاد، آلومینیوم، چوب، پلاستیک یا از مواد کامپوزیت است. قابل ذکر است که بسته های استوانه ای از جنس فیبر و تخته چند لا به اشتباه، چلیک خوانده می شوند.
18. قرقره: یک استوانه با یک گوشه یا قاب در هر انتها و یک سوراخ محوری است. قرقره برای پیچیدن مواد قابل انعطاف، سیم و ... به کار می رود.
19. صندوق: بسته ای سخت بوده که ساختار آن به صورت چهار چوب است. این اسکلت با میخ، تسمه و سایر روش های دیگر به هم متصل می شوند. چهارچوب ها (اسکلت) ممکن است پوشش شده یا نشده باشند.
20. کیسه: یک بسته ابتدایی شکل گرفته از مواد قابل انعطاف است که به صورت یک یا چند لایه و با یک یا چند ماده تولید می شود. کیسه ها از کاغذ، فویل فلزی، سلولز، فیلم پلاستیکی، منسوج یا ترکیبی از آنها تولید می شوند.
21. ساک: معمولاً مترادف کیسه است ولی اغلب، منظور کیسه های حمل ونقل و با ظرفیت بالاست.
22. روده: بسته بندی به شکل روده با مواد قابل انعطاف نظیر فیلم پلاستیکی، کاغذ، فویل آلومینیوم و ... است که سر و ته آن مسدود، پیچیده یا با سیم بسته می شود.
23. آیروسل: بسته هایی که:

- مقاومت به نفوذ گاز دارند؛

- یک عدد شیر دارند؛

- کالا درون آنها محبوس است؛

- یک نازل که کالا را از درون بسته خارج می کند و بر آن قابلیت باز شدن را دارد. در بسته های آیروسل ذرات به صورت گاز از قوطی خارج می شوند. جنس این بسته می تواند فلز، شیشه، پلاستیک، کامپوزیت و به صورت یک یا چند لایه باشد.

24. سبد: یک بسته با ظرفیت متغیر که از الیاف، رشته ها با صفحات باریک حصیر و سایر مواد سلولزی و پلیمری که با هم بافته شده اند یا همدیگر را به طور متقاطع قطع کرده اند، تهیه می شود.
25. شرینک: کالا با فیلم های پلاستیکی قابل جمع شو در اثر حرارت بسته بندی می شوند؛ فیلم کالا را می پوشاند و پس از اعمال حرارت، جمع شده و کالا را محکم در بر می گیرد.
26. استرچ: لفاف پیچی با فیلم های قابل انعطاف که قابلیت کش آمدن دارند.
27. کارتن: جعبه های فلوت دار تاشو که از مقوا یا پلاستیک تهیه می شوند و به عنوان بسته های حمل ونقلی به کار می روند.
28. پاکت: یک کیسه قابل انعطاف که فقط دارای دو سطح است. سه طرف بسته مسدود بوده و از یک طرف به منظور قرار گرفتن کالا درون بسته (پر کردن)، باز است. پس از پر شدن، دهانه پاکت با استفاده از چسب، سیل، گیره و سایر روش ها مسدود می گردد.
29. لفاف: مواد قابل انعطافی است که برای پیچیدن کالا و پوشش، بدون شکل هندسی خاص استفاده می شود.

باماچاپ متخصص طراحی بسته  بندی و جعبه سازی با بالاترین کیفیت، آماده دریافت سفارشات شما می باشد

ماشین های بسته بندی

در بسته بندی اولیه نظیر بسته های کاغذی، قوطی های نوشیدنی، بطری ها و سایر ظروف و بسته بندی ها که از نظر ابعادی تفاوت های اجتناب ناپذیر نسبت به یکدیگر دارند برای فرایند تولید احتیاج به تجهیزات و ماشین آلات دقیق و پر قدرت دارند و اگر این کار صورت نگیرد، بسیار دشوار است که تنظیم سرعت ماشین ها را با یکدیگر متناسب ساخت و یا حتی به یک سرعت ثابت در ماشین دست یافت.

در بسیاری از موارد، کارگران در انجام عملیاتی تکراری مثل پیچیدن بسته بندی با چسباندن برچسب چنان مهارت پیدا می کنند که صرفه اقتصادی حاصل از نصب ماشین های جداگانه برای بسته بندی چندان در خور توجه نمی باشد. برخلاف تولید لوازم خانگی با اتومبیل، ساخت ماشین آلات بسته بندی یک توانمندی بسیار تخصصی را می طلبد. کالاها و بسته بندی های خاص آنها چنان تنوع نامحدودی از نظر مواد و شکل دارند که حتی اگر یک شرکت در زمینه ساخت یک کلاس خاص از ماشین آلات مثلاً ساخت پرکننده های پیستونی متخصص داشته باشند احتمالاً برای هر سفارش جدید ناگزیر به اعمال تغییرات کوچکی خواهد بود تا نیازمندی های یک کالا، بسته بندی آن و تقاضای مشتری را پاسخ دهد.

از این رو ساخت ماشین آلات بسته بندی به روش سفارش انجام می گیرد و با وجود این حتی اگر تقاضاهای مجزا به صورت سفارش انجام گیرد به ویژه اگر هدف از ان تولید یک بسته بندی استاندارد باشد. این سفارشات در یک چارچوب و پیکربندی استاندارد اجرایی می شود، پس از آن، این ماشین استاندارد بر حسب ابعاد و نیازهای خاص بسته بندی، استاندارد و سازگار می شود.

لذا ابتدا باید درباره نوع هر ماشین تصمیم گیری شود که معمولاً موضوع شفافی است. برای مثال:

آیا باید ماشین ضد انفجار باشد، به عبارت دیگر آیا محصول از قابلیت اشتعال برخوردار است؟

آیا ماشین یک دستگاه خاص است یا این که دارای قطعات قابل تعویض می باشد؟

آیا استانداردهای خاصی از نظر بهداشت و ایمنی باید رعایت شود؟

آیا مواد شیمیایی که نیازمند روش های خاص حفاظت در برابر خوردگی هستند یکی از عوامل تشکیل دهنده محصول است؟

آیا جهت حرکت کالا در ماشین بسته بندی باید از چپ به راست باشد یا از راست به چپ؟

هنگام بررسی ماشین های انتخابی به خاطر داشته باشید که یک خط بسته بندی خوب، کار خود را با کمترین لرزش و سر و صدا انجام می دهد. ارتعاشات نشان دهنده وجود نیروهایی سؤال برانگیز است که به شکل غیر متقارن عمل می کند. چارچوب اصلی ماشین باید به اندازه کافی سنگین باشد تا توانایی نگهداری متناسب اجزا متحرک را داشته باشد و همچنین به اندازه کافی سخت باشد که تحت تنش های عملیاتی تاب بر نداشته یا از شکل خارج نشود.

انتقال، حرکت کالا و مواد در فرایند تولید باید آرام و ملایم و کنترل شده بوده و کم ترین تغییر جهت را داشته باشد. حرکت های مکانیکی حتی الامکان باید چرخشی بوده و رفت و برگشتی نباشند.

نقاله هایی که قطعات سنگین را حمل می کند باید در ارتفاع بسیار کم و روی کف زمین نصب شوند و دسترسی بعدی برای انجام عملیات نگهداری و تعمیر آن به سادگی صورت پذیرد.

از به کار گیری موتور و گیربکس به طور معلق در بالای سر کالا باید اجتناب کرد، زیرا در این حالت، در حین تعمیر و نگهداری ممکن است قطرات مواد روانکار یا ضایعات نامطلوب روی کالا بریزد.

قبل از تماس با تولید کنندگان ماشین آلات، باید بررسی جامع و کاملی از این که دقیقاً چه نیازمندی هایی باید توسط ماشین رفع گردد، انجام شود. هزینه خرید، نصب و راه اندازی ماشین آلات ممکن است سنگین باشد. آیا خط تولید پیشنهادی چندان طول عمر خواهد داشت که سرمایه اولیه خود را باز گرداند؟ آیا در آینده فناوری جدید برای جایگزینی وجود نخواهد داشت؟

پشتیبانی کارآمد و تأمین قطعات یکی از مقولات کلیدی فروش ماشین آلات می باشد. آیا سازنده ماشین پیشنهادی، دارای نمایندگی محلی تأمین قطعات می باشد یا باید منتظر ارسال قطعات از نقاط دوردست شد؟! اگر تجهیزاتی از خارج خریداری می شود، دفترچه های راهنما باید به دقت مطالعه شود. گاهی اوقات، این دفترچه ها توسط متصدی محلی ترجمه می شوند که ابزار آنها در این کار رجوع به واژه نامه و جای گذاری کلمه به کلمه بوده است. در این گونه موارد اصطلاحات فنی مناسب انتخاب نشده و یا حتی نامفهوم هستند. اگر فناوری تجهیزات، جدید است، نفرات پشتیبانی و خدمات سرویس و نگهداری نیز باید دوباره آموزش ببینند. با توجه به مطالب گفته شده درباره قابلیت ها و عملکرد ماشین های بسته بندی، اکنون به معرفی انواع آن پرداخته می شود.

ماشین های تولید ظروف و بسته

این نوع ماشین آلات به دسته ای از تجهیزات و دستگاه ها گفته می شود که در جهت تغییر شکل، تبدیل، سر هم کردن و یا ترکیبی از حالت های گفته شده برای تولید هر بسته به کار گرفته می شوند. همان طور که از دسته بندی ماشین آلات مربوطه مشخص است این قبیل از ماشین آلات هم می توانند ظروفی را تولید کنند که هم برای بسته بندی اولیه و هم برای بسته بندی تکمیلی و حمل و نقلی کاربری دارند، لذا علت طبقه بندی این دستگاه ها و تجهیزات فقط در جهت تولید بسته یا شکلی است که می توانند به مواد بدهند تا قابلیت مدنظر را برای بسته بندی های نامبرده فراهم کنند.

کیفیت مرغوب بسته های تولیدی و پاسخگویی به انتظارات کاربران نیز از جمله موارد مهمی است که باز به خود تجهیزات و توانمندی ماشین آلات و دستگاه های مربوطه وابسته است. لذا همه این قبیل ماشین آلات باید دارای مشخصه استاندارد و گواهینامه های مربوطه باشند.

- ماشین آلات تولید ظروف و بسته های چوبی؛

- ماشین آلات تولید ظروف و بسته های پلاستیکی؛

- ماشین آلات تولید ظروف و بسته های کاغذی و مقوایی؛

- ماشین آلات تولید بسته های منسوج ؛

- ماشین آلات تولید ظروف و بسته های فلزی؛

- ماشین آلات تولید ظروف شیشه ای.

ماشین های عملیات بسته بندی

این دسته از ماشین آلات با توجه به مواد قابل شکل گیری برای بسته بندی محصولات مختلف تعریف شده اند و در آنها مراحل دریافت، پر کردن، ترتیب قرار گرفتن کالا در بسته، دربندی، چاپ و علائم طراحی شده اند. نکات قابل ملاحظه در این ماشین آلات عبارتند از:

۱) اگر وسایل یا ماشین های بسته بندی در کارگاه بسته بندی یا فرایند بسته بندی کالا از قبل موجود باشد، نوع مواد و ابعاد آنها باید کنترل شوند؛

۲) تجهیزات بسته بندی خودکار، وسایل دقیق تری را در ابعاد وسیع و دائمی نسبت به مواد مورد بسته بندی تعبیه می کند؛

۳) در صورتی که قرار است بسته بندی به روش دستی انجام گیرد، باید نوع بسته بندی و مواد طوری انتخاب شوند که این عمل به موقع و با سرعت مورد نظر امکان پذیر باشد؛

4) در صورتی که قرار است برای بسته بندی از ماشین استفاده شود، باید ظرفیت کافی و مکان مناسب برای آن وجود داشته باشد. آمادگی و مهارت های کارمندان نیز مهم است.

ماشین های دوخت و شکل دهنده

ماشین آلات دوخت و شکل دهنده، تجهیزاتی هستند که جهت دوخت های طولی و عرضی موادی از قبیل پاکت های سلولزی، چند لایه ها، گونی کنفی و اغلب منسوج پلیمری می توان استفاده کرد و با روش های دستی و خودکار ثابت قابل بهره برداری هستند. مواد اولیه و مصرفی مورد استفاده عبارتند از:

الف - انواع نخ دربندی کیسه شامل نخ پنبه، پلی استر، ویسکوز، کنف، جوت و قپانی؛

ب - انواع نخ پلی استر، پنبه و ویسکوز برای دستگاه دوخت؛

ج - انواع نخ به صورت ساده و روغن خورده واکس خورده)؛

د - نوارهای کاغذی در محل دوخت کیسه ها؛

ه - انواع میخ منگنه متوسط و درشت؛

و - انواع رنگ و حلال؛

ز - انواع استامپ، جوهر و ..

ح - انواع چسب مایع و هات ملت؛

ط – انواع برچسب، آب چسب، خود چسب و ...؛

ی – کارت های شناسایی و تگ ها؛

ک – کیسه های منسوج آماده، تک لایه، دو لایه از الیاف طبیعی، مصنوعی و ...؛

ماشین های بسته بندی حجمی

با توجه به نوع سیستم پرکن (حجمی دوار چند پیمانه ای) برای بسته بندی محصولاتی از قبیل خشکبار، حبوبات، ماکارونی فرم دار، چای و انواع محصولات به شکل گرانولی می توان از دستگاه بسته بندی حجمی استفاده کرد. مکانیزم دستگاه به صورت مکانیکی و پنوماتیکی بوده و بسته هایی که این دستگاه به صورت خروجی ارائه می دهد از عرض ۷۰ الی ۱۷۰ میلی متر و ارتفاع ۵۰ تا ۲۸۰ میلی متر با وزن تقریبی ۲۰ تا ۱۰۰۰ گرم است. مواد اولیه ای برای تهیه بسته می تواند از انواع پلیمرها و کامپوزیت ها(چند لایه ها) باشد.

ماشین های بسته بندی وزنی

در ماشین آلات توزین کننده در صنعت بسته بندی، معروف به دستگاه های وزنی هستند که برای بسته بندی انواع مواد به صورت پودر، گرانول و دانه ای به کار می روند. سیستم اصلی این ماشین آلات بر اساس مقدار وزنی است که به صورت برنامه به قسمت نرم افزار دستگاه داده شده است تا کالای مورد نظر را برحسب مقدار وزن درخواستی تفکیک کند و در داخل بسته های مورد نظر قرار داده و عملیات بسته بندی آن را انجام دهد.

برای بسته بندی انواع محصولات غذایی (تافی، حبوبات، خشکبار، چای، سبزی خشک و ...) به کار گرفته می شود.

مواد اولیه ای که برای پوشش دادن به کالا استفاده می شود، می تواند از نوع فیلم های مختلف بسته بندی از قبیل OPP، پی وی سی، پلی اتیلن و فیلم های چند لایه باشد. بسته هایی که از این نوع به دست می آید معروف به نوع بالشی سه دوخت(پاکتی) است.

ماشین های پرکن و پالت کننده

به طور کلی دستگاه های پرکن به چهار نوع تقسیم می شوند. نوع اول، پرکن مایعات، نیمه مایعات و محصولات غلیظ است؛ نوع دوم، پرکن ذرات پودری شکل (گرانولی) است؛ نوع سوم؛ پرکن بسته های تکمیلی ظروف کوچک تر نظیر بسته های کارتنی از بطری، بطری های شیشه ای است؛ نوع چهارم، پرکن مایعات و کالاهای قطعه ای است.

هر یک از پرکن های نام برده شده، ممکن است از انواع انرژی و سیستم های مختلف استفاده کنند. این پرکن ها دستی، نیمه خودکار با تمام خودکار هستند و عملیات پر کردن را تحت شرایط خط یا اسپتیک و ... انجام می دهند. در این جا فقط به پرکن های ساده اشاره می شود. ماشین آلات پالت کننده نیز به طور برنامه ریزی شده، عمل چیدن کالا را روی پالت انجام می دهند. این ماشین آلات در کارخانه های تولیدی تمام خودکار که حجم تولید آنها بسیار زیاد است، کاربرد دارند.

دربندی بسته های فلزی

در بسته بندی های فلزی پس از عملیات پر کردن، باید ارتباط بسته با عوامل محیط و فضای اطراف به وسیله در یا سایر تمهیدات قطع گردد. دربندی نیز نظیر پر کردن می تواند دستی، نیمه خودکار و خودکار باشد. اصولاً بنا به حساسیت نوع کالا، ارتباط کالا با محیط زیست و ویژگی های ظروف فلزی، عملیات دربندی باید با اصول استاندارد خط تولید مطابقت داشته باشد. دربندی این گونه مواد بسته بندی روی ظروفي نظیر تیوپ، بشکه ها، سطل ها، قوطی ها، جعبه ها و سینی ها انجام می گیرد.

ماشین های شرینک و استرچ

برای بسته بندی شرینک، کالا به وسیله یک فیلم مناسب برای شرینک، پوشش داده می شود که این پوشش در ابتدا دارای دهانه باز و منعطف است. سپس قسمت های باز آن سیل می شود. ممکن است یک طرف یا همه اطراف بسته با توجه به نوع فیلم و درخواست مشتری مسدود شود. سپس فیلم پوشش یافته روی کالا در اثر اعمال حرارت (مثلاً با عبور از یک تونل حرارتی) جمع شده و کالا را محکم در بر می گیرد. اعمال حرارت ممکن است توسط تجهیزات دستی یا به وسیله ماشین آلات نیمه خودکار و تمام خودکار صورت گیرد. فیلم شرینک برای ماشین آلات نیمه خودکار اغلب به صورت یک ورقه که از وسط تا شده است، می باشد.

سیستم تمام خودکار به فیلم های با قابلیت سیل خوب و ماشین کاری مناسب (شامل چقرمگی، تافنس کافی، لیزری یا لغزندگی زیاد) نیازمند می باشد. فیلمی نظيرP.V.C به دلیل چسبندگی و شل بودن اغلب مشکلاتی را در ماشین آلات تمام خودکار به وجود می آورد. ماشین آلات شرینک را به طور ساده می توان با توجه به سیستم و نوع بسته بندی طبقه بندی کرد.

هنر در بسته بندی

بسته بندی به بخش اصلی و نمایان شیوه زندگی ما تبدیل شده است. در هر جایی که زندگی کنید به بسته بندی نیاز دازید. موفقیت این بسته بندی ها مرهون عوامل متفاوتی به شرح زیر می باشد.

- نوآوری در فناوری

- نوآوری در طراحی

- بهرگیری از هنر طراحی و به کار گیری آن بر روی بسته به نحوی که بتواند در کمترین زمان ممکن، کالا را معرفی نماید.

در بین انواع کالاهای مشابه با استفاده از رنگ ها و طرح های روی بسته بندی می توان ابتدا نظر مصرف کننده را در کمترین زمان ممکن جلب کرد، سپس از لحاظ روانی در او تأثیر گذاشته و سبب تحریک احساسات و یا ايجاد معانی خاص در وی شوند و در نهایت مصرف کننده را تقویت و گاهاً وادار به خرید نمایند.

طراحی نامناسب یک بسته بندی سبب تحول روند تولید یک محصول می شود و ممکن است سبب لطمات جبران ناپذیر و زیان اقتصادی تولیدکنندگان شود. یک طراحي نامناسب از معرفی کالا و کسب سهم فروش آن در بازار ممانعت خواهد کرد. در تبلیغات ابتدا باید به نوع کالا و میزان مصرف آن توجه شود.

به عنوان مثال تبلیغات بسته بندی شیر در ایران چندان مهم نیست و به علت مصرف گسترده چندان مورد توجه قرار نمی گیرد.

در آغاز طراح باید کاملاً کالا را بشناسد و با موارد مصرف، توانایی بالقوه فروش، سلیقه، عادات خرید مصرف کنندگان احتمالی و سایر موارد آشنا شود.

در تبلیغات و بعد تبلیغی یک کالا ابتدا باید بازاریایی نمود و از مدیران و فروشندگان با استفاده از آمار، اطلاعات لازم را کسب کرد.

طراحان بسته بندی می دانند که ارایه طرح ضعیف به آسانی باعث از بین رفتن کالای تولیدی به خصوص در بازارهای جهانی می گردد و بالعکس طرح مناسب، یک کالا را در میان کالاهای رقابتی دیگر حفظ و موفق می سازد. بسته بندی باید رضایت مصرف کننده را جلب کرده و امکان خرید مجدد کالا را میسر نماید و طرح ریزی مجدد و مؤثر بر روی بسته بندی ضعیف می تواند فروش آن را در بازار تجارت تغيير دهد. در کشورهای پیشرفته مؤثر ترین طرح های بسته بندی، ساده ترین و ظریفترین آنها می باشند چرا که چنین طرح هایی بهترین فرصت را برای به تصویر کشیدن کالای داخل بسته بندی به مصرف کننده مهیا می سازد. به طور کلی هر گونه تغییرات در مواد و ساختمان بسته بندی شانس جدیدی را برای یک بسته بندی پدید می آورد. بسیاری از سازندگان بدین وسیله کوشش می نمایند تا امتیاز خاصی را برای تولیدات خود قائل گردند. اما در بسته بندی هایی که دارای فایده  مشخص و معینی می باشند (مانند قوطی های نوشیدنی ها) تغيیرات انجام شده عموماً بر روی محل خروج محتوا از بسته بندی انجام می گیرد. به عنوان مثال رؤسای جمهوری، مدیران بلند پایه، ستارگان سینما و سایر چهره های شاخص جهان، همواره اعتراف کرده اند که از طراحی نماد و نشانه طرح بطری شیشه ای کوکاکولا لذت برده اند. طبق توصیف طراحان این طرح به عنوان یکی از شناخته شده ترین ظروف البته با کاربری بسته بندی روی زمین قابل تحسین می باشد.

رنگ در بسته بندی

از نظر زیباشناسی، بسته بندی در ارتباط با هنر اقلیمی تفاوت می کند. در بسته بندی، افزون بر در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی، جنبه های اجتماعی، سیاسی و اخلاقی نیز باید مورد توجه طراح و هنرمند باشد. از جمله عامل مؤثر در موفقیت بشه بسته بندی، رنگ است. رنگ در هر اقلیمی مفهوم خاص خود را دارد. برای نموله رنگی که در تهران طرفدار دارد، الزاماً نمی تواند در شمال و یا جنوب کشور هم مورد توجه قرار بگیرد. شاید به این دلیل که در جنوب رنگ خاک به رنگ آب غالب است و در چنین فضای خشک و خاکی رنگ، فرضاً رنگ آبی جاذبه بهتری به بسته بندی کالا می بخشد. در شمال، عکس این قضیه است در واقع در خطه شمالی، آب و درخت بر خاک غالب است و به همین دلیل رنگ سبز و آبی از جذابیت چندانی برخوردار نیست و نوعی حالت یکنواخت و تکرار برای بیننده ایجاد می کند. در چنین مناطقی مثلاً رنگ زرد و نارنجی را برای بسته بندی کالا توصیه می کنند. به این ترتیب خانواده رنگ های سرد در کنار خانواده رنگ های گرم قرار می گیرد.

این ها در واقع مسایلی تجربی است که در ساختار بسته بندی برای اقلیم های گوناگرن تأثیر می گذارد، دیگران از چنین تجربیاتی به خوبی استفاده می کنند و در هر مورد نظر مصرف کنندگان را هم دریافت می کنند. شرکت های بزرگ اروپایی و آمریکایی در بخشی صادرات خود نیز این مسایل را رعایت می کند.

برای نمونه، وقتی می خواهند برای کشورهای عربی کالایی را بسته بندی کنند از بخش های طراحی و گرافیک خود ساختار بسته مورد نظر را که معرف هویت کالا است حفظ می کنند؛ اما در رنگ بندی به گونه ای عمل می کنند که باب طبع مصرف کنندگان این مناطق است.

به همین دلیل است که در بسته بندی هایشان بیشتر روی موتیوهای عربی (عربسك) و نمادهای غربی و اسلامی کار می کنند. آنها به روانشناسی فرم و رنگ اعتقاد دارند و بر پایه مطالعات آماری به ارزیابی مورد نظرشان می پردازند.

وظیفه طراحان است که پیش از ورود به بحث راه های کاربرد رنگ به جنبه های روانشناسی گزینش رنگ تسلط یابند. واکنش انسان به رنگ آنچنان اهمیت دارد که کار طراحی رنگ آمیزی برای هر آنچه انسان با آن سر و کار دارد به تنهایی، خود به حرفه معتبری تبدیل شده است.

این طراحان از سالن های مترو گرفته تا محل کارخانه ها، نقشه رنگی تهیه می کنند و به شرکت های بزرگ صنعتی و سرمایه داران خرده پا خدمات مشاوره ای می دهند. خدمات این طراحان بر شناخت عمیقی از رنگ و رابطه آن با انسان ها استوار است.

از آزمایشات طراحان رنگ آمیزی نکات بسیار جالبی حاصل شده که به خصوص برای هنرجویان طراحی می تواند آموزنده باشد.

معمولاً رنگ های گرم تحریک کننده و رنگ های سرد آرامش دهنده اند. واژه گرم و سرد برای رنگ، واژه های با مسمائی اند. رنگ سبز واقعاً به انسان احساس سردی می دهد.

در اداره ای که دیوارهایش را با این رنگ آمیزی کرده بودند کارکنان احساس سرمای شدید می کردند اما همین که رنگ اتاق ها را به زرد تغییر دادند و روی مبلمان روکش نارنجی کشیدند بی آنکه درجه حرارت را تغییر دهند همه کارکنان از شر سرما راحت شدند.

نقش بسته بندی برای تبلیغات

امروزه بخش عظیمی از هنر جدید و پیشرفته یا دو جریان تبلیغات و بسته بندی به وجود آمده است. ارتباط هنر با صنعت توانست به آن جریانی کیفی و قابل لمس دهد، طوری که برخی از متفکران صنعتی در کشورهای توسعه یافته معتقدند باید یک صندلی دیگر به مجموعه صندلی های هیئت مدیره شرکت ها اضافه شود. دلایل این موضوع عبارتند از

1) تولید برای جایگزینی و عرضه کالای جدید خود نیاز به هنرمندان و طراحان دارد، این بخش از مهم ترین و ابتدایی ترین نیازها است؛

۲) زمینه های رقابتی شديد میان تولیدکنندگان، لزوم عرضه کالای جدید را نیز مطرح کرده است؛

۳) هنر می تواند زمینه های رقابت را در عرصه های تولید و فروش تشديد کند؛

4) تولید و پژوهش همیشه با پديدة نوآوری در مواد و فناوری های بسته بندی روبرو بوده و هنرمندان ناچار هستند حوزه های هنر خود را با این فناوری ها آشنا سازند.

در حقیقت دو دریای بی انتها وجود دارد. یکی فناوری و دیگری هنر، نقطه تلاقی این دو جریان رشد ویژه را به وجود می آورد؛

5) هنرمندان و تولید کنندگان می توانند ایده های جدید برای توزیع و حمل کالا ارائه دهند. چرا که هر یک از طرفین، امکانات و محدودیت هایی برای طرف دیگر ايجاد می کنند.

6) محدودیت های فرهنگی، منطقه ای و ارگونومیک نیز قلمروی تولید و هنر را گسترده با محدود می سازند. در هر دو زمینه، آگاهی های لازم می تواند قلمروی جدیدی را برای فروش بیافزاید.

در تحقیقی که در سال ۱۹۸۶، توسط دکتر توماس دوپونت صورت گرفت مشخص شده که مهمترین تأثیر آنی و دائمی برخورد خریدار با یک کالا، در نام آن کالا نهفته است، هرچه نام ساده تر و سنگین تر باشد، تأثیر آن در نفوذ به ذهن بیشتر است و برای مدت طولانی تری در ذهن باقی می ماند. وی این پدیده را اثر "نام بر گسترش ارتباط" نامید. نمونه های بسیاری از چنین اثری را می توانیم در کشورمان بینیم. برای مثال، تا مدت های زیادی مردم تمامی نوشابه های گازدار را با نام پپسی می شناختند و یا امروزه پودر رختشویی آماده شده برای ماشین لباسشویی با نام شوما شناخته شده است. بنابراین تثبیت یک نام تجاری در برخی مواد می تواند فراتر از آن کالا مورد استفاده قرار گیرد و دارای مفهومی عام تر شود. در چنين شرایطی هیچ تولید کننده ای حاضر نیست نام محصولش را عوض کند، به چنین حالتی، "عوامل ثابت طراحی" به عوامل متغیر گفته می شود.

کنترل کیفیت بسته بندی

هدف اصلی تولید کنندگان تحویل کالا با یک شخصه معین به مصرف کننده و در عین حال اطمینان از سودآوری بیشتر است برای برآورده ساختن این هدف باید کیفیت محصول، مورد ارزیابی قرار گیرد. استانداردهای ارزیابی بسته بندی مورد پذیرش در کیفیت بسته بندی نهایی شامل: روش های آزمایش کمی مثل اندازه گیری نیروی وارده برکناره های بسته و یا ارزیابی های ناشي از جنبه هایی مثل استحکام بسته است.

سطوح کنترل کیفیت در بسته بندی

مسئولیت بخش کنترل کیفیت و ارزیابی و بسته بندي به سه سطح اصلی تقسیم بندی می شوند:

الف - کیفیت مواد اولیه: این بخش مسئول تضمین این مسئله است که تمام مواد اولیه ورودی به فرایند تولید مناسب باشند. یعنی اینکه این مواد تحت شرایط مناسب، محصول نهایی رضایت بخشی را تولید خواهند کرد .روش معمولی این است که تولید کننده مواد اولیه تمام بررسی های کیفی مهم را انجام دهد.

ب - کیفیت مواد بسته بندی: سطح دوم مسئولیت تضمین تولید محصول با بسته بندی مطلوب و حداقل هزینه به شرط داشتن کیفیت مناسب است، اطمینان یافتن از این که تولید، مشخصات كل كالای مورد نظر را برآورده می سازد و برقراری روشی ایده آل برای حذف و رفع موارد معیوب را به دنبال دارد.

ج- رضایت مشتری: بخش کنترل کیفیت مسئول تضمین این است که مصرف کننده از کیفیت کالای دریافتی راضی باشد و کیفیت محصول در تمامی مراحل انبار، توزیع، فروش و مصرف حفظ شود.

کنترل بسته های کاغذی - مقوایی

بسته های کاغذی و مقوایی با توجه به این که به چه مصرفی می رسند و برای چه محصولی در نظر گرفته مي شوند، باید دارای خصوصیات ویژه ای باشند لذا، علاوه بر بازديد ظاهری، آزمایش های مختلفی نیز روی آنها صورت می گیرد؛ مثلاً بسته های کارتنی برای قوطی های فلزی محتوی مواد غذایی باید دارای مقاومت های ویژه ای باشند. علاوه بر مقاومت، یک سری خصوصیات دیگر نیز مورد توجه است، مانند ابعاد و سطح اشغالی در کانتینر و گاهی با توجه به شرایط محیطی حمل و نقل، مقصد انبار و سایر موارد آزمایش های حماسي با توجه به عوامل متغیر احتمالی صورت می گیرد. لذا تعیین چهارچوب مشخصی برای آزمون های کنترل کیفیت - بدون در نظر گرفتن کالا و انواع بسته – میسر نیست و معیار کنترل کیفیت با توجه به كالا، شرایط محیطی محل نگهداری، وسیله حمل و نقلی، وزن و سایر شرایط معین می شوند، نکاتی که باید در حين نگهداری و بعد از تهیه بسته های کاغذی و مقوایی برای بازبینی مرغوبیت صورت گیرد، عبارتند از:

الف - رعایت تسمه کشی تنه با توجه به استانداردها؛

ب - ابعاد و تعداد لایه های کنگره ای بسته متناسب با ابعاد و وزن کالا شده باشند، به طوری که هیچ گونه فضای خالی و لهیدگی روی دیواره بسته ها مشاهده نشود؛

ج - درج علایم و نکات مهم به وسیله برچسب هایی روی بسته؛

د - انجام آزمون برای بسته های نهایی به صورت زیر انجام پذیرد:

- آزمایش غلتاندن، فشار عمودی، فشار جانبی، ضربه عمودی، پاشیدن آب و تعیین مقاومت قسمت های اتصال شده (ميخ، منگنه، چسب و ...)

کنترل بسته های پلاستیکی

در این جا هدف، آزمون و کنترل بسته "پر شده ای" است که تحویل گرفته شده است. یک متصدی بسته بندی یا انباردار و شخص بسته بندی کننده بسته های پلاستیکی، در حین عملیات بسته بندی و انبارداری باید به نکات زیر توجه کند:

الف – مشخص شود که نوع بسته مورد نظر جزء پلاستیک هاي گرما نرم است یا گرما سخت؛

ب - نوع جنس بسته تهیه شده از کارخانه یا بازار عرضه در ردیف کدام یک از محصولات تحت پوشش دهنده خود است (خوراکی یا غیر خوراکی)

ج - ماهیت فیزیکی محصول بسته بندی مورد توجه قرار گیرد (آیا دارای برآمدگی است؟ یا دارای نقاط ثبت و فشار دهنده است؟)

د - بعد از قرار دادن کالا در بسته، عملیات دربندی و خلأگیری صورت گرفته باشد؛

ک - مکان نگهداری و شرایط محیطی بررسی شود (نور، حرارت، رطوبت و...)

گ - در حین استرچ پیچ کردن و لفاف پیچی کردن به نقاط ابتدایی و انتهایی پوشش توجه شود که دارای نقاط محکم و غیر قابل باز شدن باشند؛

ل - رعایت کلیه نکات قید شده و مورد قبول بر روی برچسب ها؛

م - در صورت شرینک (با توجه به ماهیت کالا) داشتن خصوصیت عدم نفوذگرد و غبار ضروری است؛

ن - در مواقع استفاده از عملیات سیل روی بسته حتماً کنترل درزبندی دیواره ها صورت گیرد؛

و - ارزیابی نوع پلاستیک انتخاب شده برای لفاف پیچی و کنترل زمان مصرف حین پوشش دادن كالا.

برای این کار باید دوخت حرارتی کف کیسه پیوسته باشد و از پاشیده شدن محتویات ساک به خارج جلوگیری کند.

ه – چاپ؛

شکل، رنگ، مقومت چاپ به نور و چسب پذیری ساک باید طبق توافق خریدار و فروشنده باشد.

ی - سهولت باز کردن؛

در ساک باید به آسانی باز گردد.

همه می دانیم که تبلیغات مناسب با سطح علمی خوب موجب بالا رفتن سطح فروش و افزایش تولید می شود. تولید بالا نیازمند بسته بندی مطلوب است. انجام به موقع و با کیفیت سفارشات بسته بندی و خدمات جانبی آن رؤیایی است که در صنعت بسته بندی تحقق می یابد.

امروزه تبلیغات به عنوان یک علم نوین از علوم دیگری همچون جامعه شناسي، روانشناسی، فروش، بازاریابی، طراحی، گرافیک، مجسمه سازی، پیکر تراشی، چاپ، دکوراسیون معماری و غیره بهره می جوید و هر کدام از علوم فوق زیر مجموعه ای از علم نوین تبلیغات می باشد.

اکنون شرکت های تبلیغاتی باید دارای جایگاه ویژه ای باشند و اگر آن ها را تقسیم بندی نماییم یا باید صاحب رسانه باشند یا به عنوان یک بنگاه مشاور عمل نمایند. یک شرکت تبلیغاتی نمی تواند هم صاحب رسانه، هم مشاور و برنامه نویس تبلیغاتی باشد.

استفاده به موقع و وسیع از رسانه های ذکر شده در بالا نشان دهنده یک مدیریت منظم و برنامه نویس آگاه می باشد. امروزه برنامه نویسان تبلیغاتی در ایران اکثراً گرافیست می باشند و آن ها بر اساس ایده های گرافیکی یک مدیریت خاصی را خلق می نمایند. در حالی که برنامه نویسی تبلیغاتی باید مشخص، آگاه و وارد به مسائل بازاریابی و صنعتی در ترفندهای علم فروش باشد.

امروزه قبل از این که بسته بندی های یک کالای در حال تولید آماده گردد ابتدا در برنامه نویسی تبلیغات و در بخش تحقیقات اولیه ایده های ابتدایی و جنس بسته، انداره و میزان حجم آن، مشخص و نام، لوگو و شخصیت پردازی آن طراحی، انجام می شود.

تمام طرح ها در این مرحله خام و هنوز نپخته می باشد. مدیر مجموعه، نظرات مجریان خود، گرافیست ها و طراحان بسته بندی را گرفته و پیشنهاد خود را در مورد بسته جدیدی که خلق خواهد شد، ارائه می کند. بسته جدید، حامل کالایی است که قرار است در بهترین نقطه فروش بازار قرار گیرد و پیام های تبلیغاتی که از طریق رسانه های متفاوت در اختیار مصرف کنندگان قرار خواهد گرفت اثر روانی خود را برای انتخاب و خريد بسته مورد نظر نیز القا خواهد نمود.

در طول دهه هشتاد، انقلاب چاپ الکترونیک باعث ایجاد یک موج شدید در دیجیتالی کردن فرآیندهای صنعت چاپ شد، حال آنکه در دهه گذشته گسترش ناگهانی و شدید اینترنت، بسیاری از واقعیت های زندگی را بر روی صفحه رایانه آورد. پیشرفت ها هم زمان بود با پاسخگویی هایی در مورد اینکه به انتهای رسانه چای رسیده ایم؛ اما عکس آن اتفاق افتاد. الکترونیکی شدن بیشتر و در حقیقت دنیای رسانه ها، نیازمند مصرف بیشتر کاغذ و افزایش تقاضا برای محصولات چاپ شده است.

تمایل به افزایش مصرف كاغذ یک نیاز جهانی است. این تمایل نه تنها برای موضوعات چاپی، پلکه در بخش بسته بندی که به فناوری و امکانات بیشتری نیازمند است، هم وجود دارد. قوانین صریح و دقیق بهداشتی در بسته بندی مواد غذایی باید رعایت شوند و اغلب این کاغذ است که جایگزین سایر مواد در بسته بندی می شود. یک مقایسه از مصرف هر فرد در کشورهای صنعتی و در حال توسعه، نشان دهنده یک پتانسیل بسیار عظیم برای مصرف کاغذ است. در حالی که درسال ۱۹۹۷ در آلمان به ازای هر نفر حدود 196 كيلوگرم كاغذ مصرف شده و در اروپای غربی مقدار مصرف 184 کیلوگرم بوده است. به عنوان مقایسه مقدار مصرف در برزیل ۳۹، در چین ۲۷ و در روسیه کمی بیشتر از 14 کیلوگرم کاغذ به ازای هر نفر بوده است. بنابر برآوردهای فاائو (FA0)، مصرف سالیانه کاغذ در جهان تا سال 2010، 3 درصد افزایش خواهد یافت و در این میان کاغذهای چاپ شده سهم مهمی از این افزایش را به خود اختصاص می دهند.

سیستم تولید یکپارچه و منظم، نیازمند مراعات بسته بندي و چاب با کیفیت مرغوب و به موقع می باشد.

صاحبان کالاهایی که به کیفیت می اندیشند به بسته بندی یا ظاهر خوب، آراسته با جنسیت مستحکم و مقاوم، نظر مثبتی داشته اند. در یک نظر کلی برخی از چاپخانه ها سفارشات چند شرکت بزرگ را انجام می دهند و ددر سیر صعودی، تولید سفارشات چاپ رو به افزایش خواهد بود و چاپخانه هایی که توانایی انجام کیفیت برتر با راندمان بالا را دارند سهم خوبی خواهند داشت.

خط

خط یکی از عوامل مهم در طراحی بسته بندی است. لذا تنوع بسیار خطوط و حروف لاتین، طراحی روی بسته را مشکل می کند، بعضی از طراحان به استفاده از خطوط خاصی عادت کرده اند. در حالی که در طراحی روی بسته ها باید با توجه به خصوصیات مشتری مورد نظر، ابداعات جدیدی صورت گیرد.

متن چاپ شده روی بسته ها و برچسب ها معمولا به عنوان نوشتار روی جعبه نامیده می شود و نقش مهمی در انتقال پیام از کالا به مصرف کننده دارد. به منظور تأثیر بیشتر برای توجه به کالا در قفسه خرده فروشی ها، نوشتار مزبور باید به آسانی دیده و درک شود و مصرف کننده بتواند طی چند ثانیه به طبیعت و ماهیت کالا و چگونگی استفاده و نگهداری آن پی ببرد.

قوانین و مقررات مختلف ملی، قواعد معینی درباره محتوای متن و چگونگی استفاده از آن را روی بسته یا برچسب وضع می کنند. به علاوه در تعداد زیادی کشورها مقررات اختیاری در مورد ضوابط اجرایی و همین طور رویه های تجاری غیر رسمی وجود دارد که یک صادرکننده باید کاملاً به آنها توجه کند. برخی از نیازمندی های عمومی اطلاعات کالا به شرح زیر است:

-کشور مبدأ؛

- نام تولیدکننده و نشانی؛

- نام کالا، کیفیت درجه، مدل، اندازه و غيره ؛

- تركيب محمول، محتويات، افزودنی ها و غيره؛

- برای اقلام غذایی، ارزش غذایی آنها؛

- تعداد کالا در بسته، بیان کننده تعداد کالایی است که در کشور هدف مورد استفاده قرار گرفته و تعداد خدمات پس از فروش و غیره ارائه شده است؛

- اطلاعات در مورد تاریخ تولید و پایان مصرف، ضمانت تولید کننده و غیره؛

با توجه به نوع محصول، تعریف کالا با علائم و نشانه ها (قلم و رسم الخط های مختلف) می تواند در پاره ای از اوقات به عنوان سیمای تبلیغاتی - ترویجی به کار برده شود. به این ترتیب این قبیل متن ها باید روشن باشد، به آسانی خوانده شوند و به طور واضح دیده شوند. نرم افزارها و سخت افزارهایی که امروزه برای واژه پردازی و نشر رایانه ای موجود است موجب شده که مشکلات مربوط (به تایپ بد) کم و بیش کاهش یابد.

خطوط روی بسته باید بتواند شناخت جامعی از سوابق تولید محصول ارائه کند. هر نوع بسته بندی بکلی نوع خامی از خط را طلب می کند. در طراحی روی بسته، برای گروه مصرف کننده هدف را باید مشخص کرد. به طور مثال معمولاً بچه ها خط درشت را می پسندند.

در یک بسته بندی باید ملاحظات بازاریابی را در مقایسه با محصول مشابه در نظر گرفت. به خصوص مطالعه وضعیت رقبا باعث موقعیت یابی مناسب محصول در بازار خواهد شد.

به همین دلیل خصوصیات بسته بندی باید با برنامه های تبلیغاتی و استراتژی شرکت ها و برنامه ریزان در زمینه صادرات هماهنگ باشد.

برچسب

جهت اطمینان، بسته ها باید هنگام تحویل و جابه جایی به طور صحیح علامت گذاری شوند. علامت گذاری، همه کسانی را که در جابه جا بی کالا نقش دارند، راهنمایی می کنند.

تولید کنندگان برای عرضه کالاهای خود نیاز به تهیه برچسب دارند. برچسب كالا می تواند از تکه های کوچک کاغذ چسبیده به کالا تا نمودارهای پیچیده ای که قسمتی از بسته بندی کالا است؛ متغیر باشد. برچسب ها حاوی علامت تجاری کالا یا اطلاعات متنوع تری می باشند. در مواردی نیز حتی اگر فروشنده ای تمایل به استفاده از برچسب ساده داشته باشد. ممکن است قانون او را ملزم نماید تا از اطلاعات بیشتری استفاده کند. برچسب ها وظایف مختلفی بر عهده دارند و این فروشنده است که باید درباره نقشی که برای برچسب قائل می شود، تصمیم بگیرد. هرچسب باید حداقل سبب شناسایی کالا با علامت تجاری آن شود. ممکن است وظیفه درجه بندی کالا به برچسب واگذار شود. برچسب ممکن است مواردی را درباره کالا شرح دهد. اهم این موارد عبارتند از:

- نام سازنده؛

- محل ساخت؛

- زمان ساخت؛

- محتویات و نحوه استفاده ایمن و سرانجام این که ممکن است با استفاده از طرح های زیبا وضیفه تبلیغ كالا به برچسب محول شده باشد.

همچنین استفاده از برچشب مستلزم رعایت ملاحظات قانونی است. بعضی برچسب ها سبب گمراهی مشتریان می شوند. بعضی از آنها به درستی گویای اجزای مهم تشکیل دهنده کالا نیستند یا فاقد پیش آگاهی های لازم درباره رعایت اصولی ایمنی هستند. کلیه علائم باید از نظر بین المللی، بدون توجه به زبان محلی به آسانی در معرض دید و واجد خصوميات زیر باشند:

- قانونی بودن؛

- بادوام؛

- قابلیت رؤیت؛

- گويا و فصیح بودن.

در برچسب از مواد مختلفی استفاده می شود مانند کاغذ، مقوا، فیلم های پلاستیکی و فويل های لمینیت شده و لفاف های متالایز که به خاطر حالت جذابی که ایجاد می کنند، بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. دو نوع اصلی برچسب وجود دارد؛ یکی جلا از بسته که بعداً به آن الصاق می شود و نوع دیگر هنگام تولید بسته و همراه آن ايجاد می شود.

به طور کلی بسته بندی علاوه بر نقش اصلی در حفاظت از ماده غذایی در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی، نقش مهمی در بازاریابی و تبلیغ و فروش محصول دارد. تولید کننده باید دقت بیشتری در انتخاب بسته داشته باشد در بازار رقابتی دچار مشکل نشود.

فرهنگ بسته بندی

به دلیل وجود مصرف است که تولید جریان یافته و رشد پیدا می کند. در واقع رأی و نظر مصرف کننده است که به تولید کننده می گوید چه کالایی را تولید کن تا من خریدارش باشم. بنابراین احترام به مصرف کننده اصل موضوع در مسئله بسته بندی است. احترام به مصرف کننده دارای مفاهیم گوناگونی است که نخستین و مهم ترين آن فراهم آوردن زمینه مناسب برای راحت مصرف کردن است. در این مورد، الگوی مصرف دو خانواده را در دو نقطه کاملاً متفاوت به لحاظ شرایط اقلیمی و جغرافیایی می توان در نظر گرفت. خانواده ای که فرضاً در جنوب کشور زندگی می کند، طبیعی است که به دلیل محدودیت در نگهداری و مصرف کالا، قابل قیاس با خانواده ای که در آذربایجان زندگی می کند و نیاز کمتری به یخچال دارد، به نیست. با در نظر گرفتن این تفاوت ها است که می توان فهمید، نوع بسته بندی از چه اهمیتی برخوردار می باشد. روشن است که در برخورد کارشناسی برای جنوب کشور بسته بندی کوچک و برای آذربایجان بسته بندی بزرگتر توصیه خواهد شد.

مسئله بعدي نگهداری کالاست. بسته بندی باید به گونه ای انتخاب شود که موجب دوام بیشتر کالا باشد، یک وسیله الکتریکی حساس را در یک بسته بندی مقوایی و معمولی قرار دادن و آن را روی زمین کشاندن و با غلتاندن، به معنی از بین بردن آن کالا است. چنین بسته بندی مسلماً احترام به مصرف کننده نیست.

نمونه چنین برخوردی را در مورد برخی کالاهای تولیدی از جمله کالاهای مورد مصرف و مورد نیاز کودکان، فراوان می توان دید.

امکان حمل و نقل راحت كالا  مسئله بعدی در بسته بندی است. بسته بندی را نباید و نمی توان به گونه ای انتخاب کرد که مصرف کننده در جابه جایی آن با دشواری مواجه شود.

نکته مهم دیگر دوام کالا در بسته بندی است. کالا باید در طول زمانی که برای آن تعریف شده است، در بسته بندی دوام بیاورد. وقتی بیسکویت، بسته بندی شده و با قید تاریخ مصرف به بازار عرضه می شود، باید تا پایان تاریخ مصرف (مثلا شش ماه) دوام آورده و فاسد شود.

البته مسئله مهم "ایجاد رغبت در مصرف کننده" را نباید فراموش کرد. ظاهر بسته بندی در مصرف کننده ایجاد نوعی رغبت و کشش می کشد. ظاهر بسته بندی نیز ترکیبی زیبا و هماهنگ از رنگ، طراحی و فرم است. نکته مهم دیگر در اصول بسته بندی "راهنمایی به مصرف" است.

بسته بندی مناسب باید بتواند به مصرف کننده در مورد روش استفاده از کالا رهنمود بدهد و این نکته اساسی را روشن سازد که مصرف کالای مورد نظر تا چه حد می تواند به راحتي، آرامش، آسایش و سلامتی کمک کند.

اگر بسته بندی در القای این گونه مفاهيم موفق نباشد به معنی این است که کار و تلاش تولیدکننده بیهوده بوده است. بسته بندی مناسب در وهله اول باید بهترین پیام را به مصرف کننده برساند و خود را به درستی معرفی کند.

مسئله مهم دیگر "تأمین بهداشت و پاکیزگی برای مصرف کننده" است. با توجه به این که بی توجهی در این زمینه، عوارضی را به جامعه و مصرف کننده نیز منتقل می سازد.

"باور فرهنگی" را نیز نباید از نظر دور داشت. شناخت فرهنگ های گوناگون و بازتاب آن در بسته بندی، اصلی مهم در کار تولید و عرضه کالا است. باید به خوبی و درستی دریافت که چه فرهنگی تمایل و کششي به چه نوع بسته بندی دارد و سپس بر اساس آن عمل کرد.

أخرين مسئله ایجاد هویت برای کالا است. برای نمونه، نوع بسته بندی خوب یک نوشیدنی، برای آن نوع نوشیدنی ایجاد هویت می کند، چرا که نوشیدنی بر این بسته بندي لطمه نمی خورد، غیر بهداشتی نیست، مصرف کننده را ترغیب به خریدن می کند، حمل و نقلش آسان است و به مصرف کننده الهام می دهد که درون این ظرف، چیست و در نهایت با بهره گیری از همین هویت، میزان فروش و مصرف خود را بالا و بالاتر می برد.

همه مسایل گفته شده حول محور "احترام به نیاز و فرهنگ مصرف کننده" دور می زند و نتیجه آن چیزی جز موفقیت عرضه و فروش کالای تولیدی در بازار داخلی و خارجی نخواهد بود.

به این ترتیب تفاوت های فرهنگی نیز مانع موفقیت یک کالا در نقاط مختلف داخل و خارج کشور نخواهد بود، چرا که فرم و نوع بسته بندی متناسب با هر بازار مصرف، تفاوت می کند.

فرهنگ بسته بندی و محیط زیست

پر واضح است که طبقه بندی و تنظیم الگوی مصرف با استفاده از ابزار بسته بندی باعث گسترش تبعات خوب و بد آن نیز خواهد شد، این همه مواد پلاستیک ، کاغذ، شیشه و فلز را که در بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد. باید به کجا ریخت؟

قوطی های جدید نوشابه که امروزه در تمام دنیا استفاده مي شوند تا هفتاد درصد قابل بازیافت هستند. این یک نظام زیست محیطی سالم برنامه ریزی شده است که با بازیافت مناسب ضایعات بسته بندی باعث پایین آمدن هزینه های بسته بندی می شود؛

موضوعی که بسیاری از مهاجمان فناوری به آن اندیشیده اند. اغلب شرکت های سازنده قوطی های فلزی یکبار مصرف، قیمت قوطی های خود را با توجه به بازیافت مواد موجود در قوطی ها تعیین می کنند. این یک زنجیره منظم و برنامه ریزی شده است که اگر یک حلقه مفقوده داشته باشد انرژی جریان یافته از آنجا به هدر خواهد رفت و پلاستیک از جمله موادی است که بارها قابل بازیافت بوده و می توان پس از هر مرحله بازیافت، آن را با دلایل دیگری مورد استفاده قرار داد.

شوراهای شهر و استان با مشارکت کارخانه های منطقه خود می توانند دست اندرکاران صنایع بازیافت شده با قدری تفكر و يافتن مراکز تجمع طیفی زباله به تفکیک آنها پرداخته و حتی خوراک  بعضی صنایع منطقه خود را فراهم کنند. سطل های مخصوص تفکیک زباله و استفاده از ابزارهای فشرده سازی زباله های تفکیک شده که فواصل زمانی جمع آوری زباله را طولانی تر می کند امکان مناسبی برای بازیافت ایجاد می نماید. پارک ها، سینماها، رستوران ها، فروشگاه های بزرگ و سایر مراکز تجمع، مکان های خوبی برای به کارگیری ابزار تفکیک و فشرده سازی زباله است.

برای سفارش جعبه های سبز و تجدید پذیر که به محیط زیست آسیب نمی رسانند با ما در باماچاپ تماس بگیرید.